Ομιλία Δομήνικου Βερίλλη στην εκδήλωση τιμής και μνήμης των Ηρώων του Υψώματος 731

Με τη σημερινή εκδήλωση  τιμούμε   όσους έχασαν τη ζωή τους εκεί και γενικότερα όσους αγωνίστηκαν κάτω από δύσκολες συνθήκες. Παράλληλα όμως και όχι μόνον σήμερα, αλλά για πολλά χρόνια προσπαθούμε:

-Να προβάλουμε αυτά τα γεγονότα

-Να προβάλουμε την Καρδίτσα

-Να προωθήσουμε τους  στόχους για χρηματοδότηση, φιλοτέχνιση και κατασκευή των μνημείων στην πόλη μας όπως αρμόζει σε μία πολιτισμένη χώρα και συγχρόνως

-Να αναδείξουμε τον  προβληματισμό και την αποστολή των επίκαιρων «μηνυμάτων» σε μία πολύ δύσκολη περίοδο για τη χώρα μας και τους πολίτες.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΟ ΥΨΩΜΑ 731

Από τις 9 Μαρτίου 1941, στο ύψωμα 731, που βρίσκεται στην Αλβανία λίγα χιλιόμετρα βόρεια της πόλης Κλεισούρας, οι δυτικοθεσσαλοί μαχητές του 5ου Συντάγματος Πεζικού απέκρουσαν, μετά από πολυήμερες και αιματηρές μάχες, την Εαρινή Επίθεση του Μουσολίνι και αυτό απετέλεσε την πρώτη μεγάλη ήττα των δυνάμεων του Άξονα (δηλαδή του Χίτλερ, του Μουσολίνι και των συμμάχων τους) στην Ευρώπη κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το ιστορικό αυτό γεγονός είχε τεράστια σημασία για την έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου γιατί αφενός ανέβασε το ηθικό ολόκληρης της δοκιμαζόμενης Ευρώπης σε μια δύσκολη περίοδο, κατά την οποία οι δυνάμεις του Άξονα σημείωναν συνεχείς νίκες, και αφετέρου γιατί η ήττα ανάγκασε τον Χίτλερ να επέμβει στην Ελλάδα. Καθυστέρησε έτσι η επίθεση, με την κωδικό ονομασία «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα», της Γερμανίας κατά της Σοβιετικής Ένωσης και αυτό οδήγησε σε πανωλεθρία των Χιτλερικών δυνάμεων στον επόμενο βαρύ χειμώνα του ρωσικού μετώπου.

Τα γεγονότα, που διαδραματίστηκαν στις μεγάλες μάχες του υψώματος 731 αποτελούν μοναδικό φαινόμενο και χαρακτηριστικό παράδειγμα του ηρωισμού, της αυταπάρνησης και της αποτελεσματικότητας του δυτικοθεσσαλού στρατιώτη κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41.

Η ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΩΝ

Από το 2001-όταν στην Καρδίτσα διοργανώσαμε την πρώτη πανελλαδικά εκδήλωση για τους αγωνιστές του υψώματος 731, με ομιλητές τον αντιστράτηγο  Ι. Μυτηλιναίο Δ/ντή της Ιστορίας Στρατού και τον Δομ. Βερίλλη, τότε πρόεδρο της Ν.Ε του ΤΕΕ Καρδίτσας-και μέχρι σήμερα, παράλληλα με τη γενικότερη προσπάθειά μας να αναδείξουμε αυτά  τα γεγονότα και να τιμήσουμε τους πρωταγωνιστές εκείνων των μαχών θέσαμε επιπλέον και τρεις ξεκάθαρους, σαφείς και ιδιαίτερους στόχους:

-  Να αναγνωρισθεί επίσημα από την ελληνική πολιτεία η συμμετοχή και η μοναδική συμβολή των Καρδιτσιωτών στις, μεγάλης σημασίας, μάχες της «Εαρινής Επίθεσης» του Μουσολίνι. Κάτι που επιτεύχθηκε με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος 128/2009, που ορίζει την 9η Μαρτίου κάθε έτους (ημερομηνία έναρξης της επίθεσης) τοπική γιορτή για την Καρδίτσα. Ενώ παράλληλα τα γεγονότα έχουν αναδειχθεί πανελλαδικά και έχουν γραφεί αρκετά βιβλία και δεκάδες δημοσιεύματα σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες της χώρας.

-  Να προωθήσουμε το αίτημα της ταφής, σε κοιμητήρια  της Βορείου Ηπείρου, των «άταφων νεκρών Ελλήνων στρατιωτών»,  που έπεσαν στον πόλεμο του 1940-41 και τα οστά τους είναι διασκορπισμένα στα βουνά της Αλβανίας. Κάτι που έχει επιτευχθεί  και άρχισε, ήδη, να υλοποιείται, πριν από λίγους μήνες, μετά την επιτυχή παρέμβαση της Ελληνικής Κυβέρνησης στην αντίστοιχη Αλβανική.

- Κύριος όμως στόχος μας είναι  να φιλοτεχνηθεί και να τοποθετηθεί καλαίσθητο  μνημείο στην Καρδίτσα προς τιμήν των πεσόντων Καρδιτσιωτών στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41. Κάτι που ακόμη δεν έχει επιτευχθεί. Οι διαδικασίες έχουν προχωρήσει αρκετά και αναμένουμε από τον Δήμαρχο και τον Αντιπεριφερειάρχη Καρδίτσας να ολοκληρώσουν σύντομα τις διαδικασίες για την προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού.
Παράλληλα κατασκευάσαμε  ένα μικρό μνημείο στην κορυφή του υψώματος 731και διοργανώνουμε  εκεί εκδρομές και εκδηλώσεις μνήμης με συμμετοχές από όλη την Ελλάδα.

Η ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΠΡΩΤΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Επιβάλλεται όμως σήμερα να αναφερθώ σε μια ακόμη επέτειο που αφορά στην Καρδίτσα. Είναι η απελευθέρωση της Καρδίτσας από τις δυνάμεις κατοχής, στις 11 Μαρτίου 1943, μετά από συνεχείς αγώνες των Καρδιτσιωτών αντιστασιακών.  H Καρδίτσα γίνεται η πρώτη ελεύθερη πόλη στην κατεχόμενη Ευρώπη. Καταρρίπτεται έτσι για δεύτερη φορά μετά τις μάχες στο ύψωμα 731, ο μύθος του αήττητου άξονα και στέλνονται μηνύματα ελπίδας στους σκλαβωμένους λαούς της Ευρώπης. Γι’ αυτό δίκαια ονομάσθηκε τότε «Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ» ΚΑΙ «Η ΠΡΩΤΗ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ».

Γιορτάζουμε δύο επετείους ιστορικών γεγονότων, της ιδίας περιόδου, τα οποία απετέλεσαν σημαντικούς σταθμούς για ολόκληρη την Ευρώπη και
επηρέασαν, ως ένα βαθμό, ακόμη και την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Βέβαια η Καρδίτσα εκείνη την περίοδο «έσπασε όλα τα ρεκόρ» αφού πέραν των δύο προαναφερθέντων υπήρξε η μοναδική πόλη που δεν συνελήφθη ούτε ένας Εβραίος από τους Ναζί. Ενώ εδώ ήταν η μοναδική Ιταλική Μεραρχία-η Μεραρχία Πινερόλο-από όλες τις Ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις που έδρευαν εκτός της Ιταλίας (δύναμη περίπου 800 χιλιάδων), που παραδόθηκε με όλο τον οπλισμό της στις δυνάμεις της Αντίστασης όταν η Ιταλία συνθηκολόγησε με τους Συμμάχους.

Η ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ

Γενικότερα, όμως, για την Καρδίτσα, για την ευρύτερη περιοχή μας, μπορούμε να πούμε πως υπήρξε πρωταγωνίστρια όχι μόνο σ’ αυτόν τον αγώνα, του 1940-41, αλλά και σε όλους τους εθνικοαπελευθερωτικούς και κοινωνικούς αγώνες της νεότερης Ελλάδας, σε κάθε προσπάθεια για ελευθερία και γενικότερη πρόοδο.

Είναι πράγματι τεράστια η προσφορά, η συμμετοχή της Καρδίτσας μέχρι σήμερα στους αγώνες για την εθνική ολοκλήρωση, τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους και την πρόοδο του λαού μας.

Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ 731

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο Την επόμενη τετραετία στόχος μας είναι να ολοκληρωθεί στην πόλη μας η κατασκευή του μνημείου για το ύψωμα 731 καθώς και το Μουσείο της Ιστορίας της Καρδίτσας στους αγώνες της νεότερης Ελλάδας. Το Μουσείο αυτό  θα είναι μοναδικό, πανελλαδικής εμβέλειας. Θα τιμά τους αγώνες των Καρδιτσιωτών και θα προβάλλει την περιοχή μας.

Η ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

Τέλος, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ημερομηνία εορτασμού των δύο επετείων συμπίπτει με τη διοργάνωση του 35ου Πανελλήνιου Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου Καρδίτσας, το οποίο θα αρχίσει να διεξάγεται στις επόμενες μέρες, από τις 14 Μαρτίου- σ’ αυτήν εδώ την αίθουσα.

Η ημερολογιακή αυτή σύμπτωση επιβεβαιώνει για μια ακόμα φορά την σημαντική θέση της Καρδίτσας, την ταυτότητα της περιοχής μας.

Η Καρδίτσα των Εθνικοαπελευθερωτικών και Κοινωνικών Αγώνων της χώρας του προηγούμενου Αιώνα είναι σήμερα μια σύγχρονη πόλη, πρωταγωνίστρια στα θέματα του πολιτισμού.

Σήμερα η Καρδίτσα διακρίνεται-παρά τις όποιες δυσκολίες-στα γράμματα, τις τέχνες και τον πολιτισμό. Θα πρέπει, όμως, να σημειώσουμε  ότι υστερεί, σε μεγάλο βαθμό, σε σχέση με άλλες περιοχές σε έργα υποδομής και ανάπτυξης, σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο και θα πρέπει επιτέλους να σταματήσουν οι σε βάρος της αδικίες.

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, δεν κρύβουμε τον θαυμασμό μας για τα δυο αυτά τα ιστορικά γεγονότα που ανεβάζουν το γόητρο της Καρδίτσας και μας κάνουν να νοιώθουμε υπερήφανοι. Σήμερα τιμούμε τους ηρωικούς αγωνιστές  του υψώματος 731 στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-41.

Τιμούμε τη μνήμη όλων αυτών, που αγωνίστηκαν ηρωικά και πολλοί από αυτούς έδωσαν τη ζωή τους παλεύοντας στο δίκαιο αγώνα της ελευθερίας.

Έχει, δε,  μεγάλη σημασία και αξία σήμερα, πιο αποφασιστικά και μαχητικά, στηριγμένοι στα διδάγματα και τις υποθήκες αυτού του αγώνα, με υπομονή και επιμονή, να προσπαθήσουμε ενωμένοι για να γίνουν πράξη τα όνειρα και τα ιδανικά τους.

Δομήνικος Βερίλλης

Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Ιστορίας Ν. Καρδίτσας