Χρ. Κατσαβριά - Σιωροπούλου: Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου: «άσκηση ελευθερίας και κοινωνικής δικαιοσύνης»

Δηλαδή η ανάγκη του ανθρώπου να ταξιδεύει στο χώρο και το χρόνο της γνώσης. Ακριβώς έτσι μπορεί κανείς να παρομοιάσει το βιβλίο: σαν μια μηχανή του χρόνου που μας μεταφέρει σε τόπους και χρόνους μακρινούς.

Το βιβλίο στην υλική του μορφή, ήταν πάπυρος ή φλοιός δένδρου, έγινε τυπογραφικό χαρτί από τον Γουτεμβέργιο, ηλεκτρονική εκτύπωση από τα κομπιούτερ, ηλεκτρονικό βιβλίο (e-book), ακουστικό βιβλίο (audio book). Ο λόγος έγινε γραπτός και έτσι κατέστη δυνατή η διάδοση της γνώσης και της εμπειρίας των παραγωγών της. Κατέστη επίσης δυνατή η γνωριμία με πρόσωπα σημαντικά που σημάδεψαν καθοριστικά το χώρο της φιλοσοφίας, της επιστήμης, της θρησκείας και της τέχνης.

Το πέρασμα από το μύθο στο λόγο γίνεται όταν ο μύθος αποτυπώνεται πλέον στη γραπτή του μορφή, και δεν είναι υπερβολή να επισημάνει κανείς ότι τότε αρχίζει η μεγάλη πορεία που καταλήγει στο σύγχρονό μας πολιτισμό. Όπως επίσης είναι γεγονός ότι η γνώση από προνόμιο μιας άρχουσας ή θρησκευτικής ελίτ, μετατρέπεται σε κτήμα διευρυμένων κοινωνικών στρωμάτων και σε εφαλτήριο ελευθερίας.

Η Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου που γιορτάζεται στις 23 Απριλίου, σηματοδοτεί τη δυνατότητα του καθενός να γίνει Προμηθέας και της κοινωνίας να πορευτεί σε δρόμους ειρήνης και δικαιοσύνης. Σηματοδοτεί επίσης τη δυνατότητα όλων να αντλήσουν από το συσσωρευμένο πανανθρώπινο κεφάλαιο της γνώσης, των διαχρονικά αναλλοίωτων αρχών και αξιών του ανθρώπου. Αυτό όμως, προϋποθέτει και την αταλάντευτη βούληση και διάθεση για αγώνα. Γιατί η γνώση είναι δυνατή μόνο με κόπο, με σκληρή δουλειά αλλά και με ανοιχτή διάθεση να έρθουμε σε επαφή με το διαφορετικό και το άγνωστο.

Το βιβλίο λοιπόν, είτε στην υλική είτε στην άυλη υπόστασή του, παραμένει ο σταθερός και ιδανικός σύντροφός μας στο ταξίδι προς το μέλλον και περιέχει όλες τις απαραίτητες αποσκευές, τις δικές μας και αυτές που παραλάβαμε από το παρελθόν.

Ο κήπος του Κικέρωνα έχει πάρει κι αυτός σύγχρονα επιστημονικά και τεχνολογικά χαρακτηριστικά, καθώς η ικανοποίηση των υλικών αναγκών περνάει μέσα από την ανάπτυξη και την πρόοδο των παραγωγικών δυνάμεων. Αλλά και οι βιβλιοθήκες είναι πλέον προσιτές, στην παραδοσιακή ή την ηλεκτρονική τους μορφή. Θα έλεγε κανείς, ότι ποτέ άλλοτε ο άνθρωπος δεν είχε όλα όσα χρειάζεται. Όμως, εάν πάρουμε τοις μετρητοίς τα λόγια του σύγχρονου Έλληνα στοχαστή, του Χρήστου Μαλεβίτση, ότι δηλαδή «το μέλλον έχει πολλή ξηρασία, πάρτε μαζί σας νερό», τότε οφείλουμε να διαφυλάξουμε και να προστατεύσουμε τις αποσκευές μας για το μέλλον. Αυτό μπορούμε να το επιδιώξουμε με τρείς τρόπους: ο πρώτος τρόπος αφορά στη συγκρότηση μιας πολιτικής για το βιβλίο, ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό. Ο δεύτερος τρόπος συνδέεται με την προώθηση της φιλαναγνωσίας, και, ο τρίτος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών.

Σε μια εποχή που η κοινωνία και η οικονομία της γνώσης και της καινοτομίας είναι το κυρίως ζητούμενο, οι δημόσιες πολιτικές για το βιβλίο και τις βιβλιοθήκες αποκτούν βαρύνουσα προτεραιότητα. Και εδώ μπορούμε να υπογραμμίσουμε τα ουσιαστικά βήματα που έχουν γίνει σε εθνικό επίπεδο. Υπάρχει πλέον ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τις βιβλιοθήκες, το οποίο στηρίζεται στην ενίσχυση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας, της Βιβλιοθήκης της Βουλής, της διασύνδεσης μεταξύ τους και με όλες τις βιβλιοθήκες της χώρας είτε είναι δημόσιες, δημοτικές, σχολικές, ακαδημαϊκές, ή ιδιωτικές, στην αποφασιστική τεχνολογική συμβολή του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, στις συνέργειες των πανεπιστημιακών τμημάτων αρχειονομίας και βιβλιοθηκονομίας, των επαγγελματικών ενώσεων των ανθρώπων του βιβλίου καθώς και των επιχειρήσεων του κλάδου.

Το παράδειγμα της Καρδίτσας με τη Δημοτική Βιβλιοθήκη και τις 11 Παιδικές Βιβλιοθήκες της πόλης καθώς και με τη Δημόσια Βιβλιοθήκη του Μουζακίου, αποτελεί μια επιτυχημένη προσπάθεια διάδοσης του βιβλίου και της φιαλαναγνωσίας και της πολιτικής ανάπτυξης των βιβλιοθηκών. Πρόκειται για προσπάθεια που είναι ανάγκη να συνεχιστεί και να ενταθεί. Θα μπορούμε ίσως να λέμε κι εμείς, «ότι με τον κάμπο και τις βιβλιοθήκες μας, έχουμε όλα όσα μας χρειάζονται».

Χρυσούλα Κατσαβριά - Σιωροπούλου

Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ ν. Καρδίτσας