Β. Δουμανάς: Επιτέλους έργα κοινής ωφέλειας και όχι "αφέλειας" ^Κύριο

Το θέμα των έργων είναι πολύ μεγάλο αλλά ας επικεντρωθούμε στην ουσία η οποία εντοπίζεται στον τρόπο δημοπράτησης των έργων που ξεκινά από την υπάρχουσα νομοθεσία.

Ορίζεται ο προϋπολογισμός ενός έργου και η ανάληψή του γίνεται από τον εργολάβο ή την εταιρεία που κατέθεσε την χαμηλότερη οικονομική προσφορά. Έτσι όσο μεγαλύτερος ο ανταγωνισμός των εταιρειών, τόσο χαμηλότερη και η προσφορά ούτως ώστε να αναληφθεί το έργο από όποιον θεωρεί ότι το έχει μεγαλύτερη ανάγκη. Πολλές φορές δίνεται μια προσφορά τόσο χαμηλή, που είναι αυτονόητο ότι θα γίνουν εκπτώσεις στην ποιότητα αλλά και θα παραδοθεί συνήθως ένα έργο με παρατυπίες όσον αφορά τις προδιαγραφές του σε θέματα κυρίως υλικών και αντοχής στο χρόνο, πράγμα που θα φανεί μετά από λίγα χρόνια αφού έχει ήδη εξοφληθεί αλλά πλέον θα είναι δύσκολο έως αδύνατο να αποδοθούν ευθύνες.

Η λύση θα μπορούσε να ήταν ως εξής: Η μελέτη ενός έργου και ο προϋπολογισμός του θα υπολογίζονται με έμφαση τη μακροβιότητα και την αντοχή του στο χρόνο και ο προϋπολογισμός του δεν θα δέχεται εκπτώσεις επί της τιμής. Θα είναι σταθερός. Τα κριτήρια κατακύρωσης ενός έργου μπορούν να είναι: α) η αποδεδειγμένα ποιοτικότερη κατασκευή για το δεδομένο ποσό που είναι διαθέσιμο. β) η εγγύηση σε έτη που θα δώσει ο κατασκευαστής με ευθύνη να κάνει κάθε επισκευή μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα. γ) ο συντομότερος χρόνος εκτέλεσης του έργου. δ) οι περισσότεροι εργαζόμενοι που θα απασχοληθούν σε αυτό. ε) επιπλέον ίσως ποιοτικά χαρακτηριστικά και προσθήκες που θα βελτιώνουν το έργο ακόμα περισσότερο από την αρχική μελέτη και γενικότερα οποιοδήποτε στοιχείο θα κάνει το έργο καλύτερο από τις ανταγωνιστικές προσφορές. Επίσης για όσο χρόνο δοθεί η εγγύηση του έργου θα ακολουθεί και ένα τοις εκατό αποπληρωμή από το συνολικό κόστος του έργου. Για παράδειγμα έργο με εγγύηση δέκα ετών θα αποπληρώνεται με την ολοκλήρωση της κατασκευής του το 90% της αξίας του και 1% με την ολοκλήρωση κάθε έτους εγγύησης.  Με αυτόν τον τρόπο δίδονται σοβαρά κίνητρα στις εργολαβικές εταιρείες να καταθέτουν ποιοτικότατες προτάσεις κατασκευής και να κατασκευάζονται έργα με μακροβιότητα τα οποία θα χαίρονται όλοι οι πολίτες και θα ξέρει ο κάθε φορολογούμενος ότι τα χρήματά του πραγματικά πιάνουν τόπο. Ευχαριστημένες θα είναι και οι κατασκευαστικές εταιρείες οι οποίες θα πάρουν ολόκληρο το ποσό του προϋπολογισμού του έργου. Με αυτόν ή κάποιον παρόμοιο τρόπο μπορούμε να κατασκευάσουμε ποιοτικά έργα με αντοχή στο χρόνο τα οποία θα ολοκληρώνονται σε σχετικά σύντομο διάστημα χωρίς καθυστερήσεις, κακοτεχνίες, παραλείψεις και όλα τα στραβά που βλέπουμε σήμερα.

Ως δημοτική αρχή όμως και με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορούμε να αλλάξουμε τους νόμους αλλά μπορούμε να προστατευτούμε από τα μειονεκτήματα της υπάρχουσας διαδικασίας κατασκευής των έργων. Μπορούμε να ορίσουμε υψηλές απαιτήσεις και πολύ ποιοτικά χαρακτηριστικά ως ζητούμενο στις μελέτες των υπό κατασκευή έργων ούτως ώστε η αντοχή τους στο χρόνο να είναι αρκετά μεγαλύτερη και με συνεχή έλεγχο ακόμη και κατά τη διάρκεια της κατασκευής να αποφύγουμε τις κακοτεχνίες σε πολύ μεγάλο βαθμό. Βασικό μειονέκτημα σχεδόν παντού στην Ελλάδα ο τρόπος κατασκευής κυρίως πεζοδρομίων και πλατειών. Χρησιμοποιείται πολύ τσιμέντο και πλάκες η πλακάκια πάνω από δίκτυα κοινής ωφέλειας (ηλ.ρεύματος, νερού, αερίου κ.τ.λ.)  τα οποία όταν χρειαστούν επισκευή ακολουθείται η γνωστή και πολύ ενοχλητική διαδικασία του σπασίματος και της καταστροφής τους για να επισκευαστούν ή να επεκταθούν αυτά τα δίκτυα και στη συνέχεια η ανακατασκευή τους η οποία κοστίζει και πάλι στον φορολογούμενο πολλά χρήματα. Η λύση είναι εξαιρετικά απλή και ακούει στο όνομα επαναχρησιμοποιούμενα υλικά (πλάκες-τουβλάκια) και κυρίως χρήση συμπιεσμένης άμμου (με μεθόδους σταθεροποίησης του εδάφους) αντί τσιμέντου η οποία αφαιρείται για την πρόσβαση στα δίκτυα. Μετά τις απαραίτητες εργασίες επανατοποθετούνται σχεδόν όλα τα προϋπάρχοντα υλικά (σε ποσοστό που αγγίζει το 100%) χωρίς σπασίματα, θορύβους μηχανημάτων κοπής και συλλογή μεγάλων όγκων μπαζών ή και την εμφάνιση άλλων προβλημάτων. Έτσι υπάρχει η  δυνατότητα εκτέλεσης εργασιών επισκευής ή αλλαγής δικτύων σε σημαντικά μικρότερο χρόνο, με σημαντικότατη μείωση του κόστους αφού το έργο αφορά κυρίως πληρωμές εργασιών και ελάχιστες υλικών.

Στα περισσότερα προηγμένα κράτη ο κανόνας είναι η επαναχρησιμοποίηση των υλικών σε όλα τα έργα. Στην Ελλάδα ακριβώς το αντίθετο με ούτε το 5% των έργων να μην κατασκευάζονται με την μέθοδο αυτή. Ακόμα και σε κράτη που θεωρούμε χειρότερα στους περισσότερους τομείς από την χώρα μας, κάνουν συνεχή άλματα προόδου σε αντίθεση με την Ελλάδα του 2014, που παρατηρούμε όχι μόνο στασιμότητα σε έργα και υποδομές που έχουν σοβαρά προβλήματα, αλλά και να μην επισκευάζονται με την δικαιολογία της έλλειψης χρηματοδότησης. Περίπου δέκα χρόνια από την κατασκευή της κεντρικής πλατείας στην Καρδίτσα ψάχνουμε πάλι χρήματα να κατασκευάσουμε το ίδιο(!) έργο την στιγμή που θα έπρεπε να είχαμε ήδη ολοκληρώσει την κατασκευή δρόμων και πεζοδρομίων σε αρκετές περιοχές κυρίως στην Γ και Δ ζώνη που μοιάζουν και είναι κυριολεκτικά παρατημένες από όλες τις προηγούμενες δημοτικές αρχές. Για τα χωριά του δήμου Καρδίτσας ούτε λόγος για έργα υποδομής έως τώρα. Στον κεντρικότερο δρόμο της πόλης μας, την οδό Καραϊσκάκη, είναι σχεδόν αδύνατο να κάνεις είκοσι μέτρα με όχημα χωρίς να συναντήσεις λακκούβα, κακοτεχνία, αναπήδηση, καθίζηση και συναφή προβλήματα που εκτός των κίνδυνων ατυχήματος, δημιουργούν κάκιστη εικόνα και εντύπωση στον κάθε επισκέπτη της πόλης. Επίσης ο γενικός κανόνας στα οδικά έργα είναι βελτίωση μετά από θανατηφόρα ατυχήματα…Τότε βρίσκονται χρήματα! Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα κεντρικού δρόμου είναι η οδός Σταμούλη που έχει να ασφαλτοστρωθεί σαράντα ή περισσότερα χρόνια. Παραδείγματα υπάρχουν πάρα πολλά.

Το γεγονός είναι ότι με τον ρυθμό χελώνας και την νοοτροπία αλεπούς στο παζάρι που προχωράμε εδώ και περίπου σαράντα χρόνια σε έργα και υποδομές δεν πρόκειται να έχουμε ποτέ μια σύγχρονη πόλη (και χώρα γενικότερα) στον τομέα των έργων. Τα κόμματα που κυβέρνησαν και εξακολουθούν να κυβερνούν τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες με όλους τους εκπροσώπους τους σε βουλή, περιφέρειες και δημοτικές αρχές έχουν αποτύχει οικτρά και απέδειξαν με τις πράξεις τους ότι δεν μπορούν να ξεφύγουν από τις εντολές των αρχηγών τους (ή όποιους τα κατευθύνουν), όπως τα πρόβατα δεν ξεφεύγουν από τις ενέργειες του τσοπάνη. Εμείς ως ακομμάτιστος δημοτικός συνδυασμός έχοντας εξαντλήσει κάθε περιθώριο υπομονής προς αυτούς, αισθανθήκαμε την ανάγκη να κάνουμε επιτέλους το καλύτερο για όλους τους πολίτες, γιατί πιστεύουμε ότι μπορούμε να πετύχουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα μόνο χωρίς κόμματα.

Βασίλειος Δουμανάς
Ενεργειακός Μηχανολόγος Μηχανικός

Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Καρδίτσας
«Ν.Ε.Σ.ΤΩΡ – Νέα Ελλάδα Σηκώνεται Τώρα