Yγροτοπική βιοποικιλότητα στο νομό Καρδίτσας ^Κύριο

Το Έλος Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Τ.Δ. Μεταμόρφωσης, Δήμος Παλαμά) περιλαμβάνει έκταση περίπου 600 στρεμμάτων, η οποία βρίσκεται στις παρυφές του "Τιτάνιου όρους" (λόφου), όπου βρίσκεται και το αισθητικό αλσύλιο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Ο υγρότοπος τροφοδοτείται με νερό από φυσικές πηγές και, αν και υποβαθμισμένος, διαθέτει σημαντικό αριθμό υγροτοπικών ειδών, φυτών και ζώων. Από διάφορες πηγές συμπεραίνεται ότι, ο υγρότοπος διέθετε άλλοτε μεγάλο πλούτο υδρόβιας πανίδας και χλωρίδας. Ακόμη και σήμερα, όμως, παρ' όλη την οικολογική υποβάθμιση που υπέστη, δεν παύει να είναι ένας από τους σημαντικότερους μικρούς υγρότοπους του νομού Καρδίτσας.

Το έλος πλησίον του Τ.Δ. Λωξάδας (Δήμος Ιθώμης) πρόκειται για σύστημα μικρών νεροσυλλογών, στις παρυφές του ορεινού όγκου του νομού Καρδίτσας. Στο διάκενο χώρο μεταξύ των νεροσυλλογών, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως υγρολίβαδο, φύεται ποώδης. αλλά και δενδρώδης βλάστηση ιτιάς και πλατάνου. Το ανάγλυφο του εδάφους επιτρέπει την ύπαρξη μιας κύριας υδατοσυλλογής (στο χαμηλότερο τμήμα) και 2 - 3 μικρότερων σε θέσεις ανάντη αυτής, όπου η διαμόρφωση του εδάφους παρουσιάζει κλιμάκωση (πεζούλες). Οι μικρές αυτές υδατοσυλλογές, αν και περιορίζονται σε λίγα μόνο τετραγωνικά μέτρα, διαθέτουν αρκετά υψηλή βιοποικιλότητα, εξαιτίας της σημαντικής ποικιλίας του τοπίου (βαθμιδωτές πεζούλες, εναλλαγές υδατοσυλλογών / υγρολίβαδου) που δημιουργεί αντίστοιχα μεγάλη διαβάθμιση μικροθέσεων, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στην καθεμιά απ' αυτές. Εννοείται ότι, η παρουσία του νερού είναι ο πρωταρχικός παράγοντας για τη διατήρησή της.

Η αναρρυθμιστική λίμνη για την ύδρευση του νομού Καρδίτσας (Δήμος Μητρόπολης), πρόκειται επίσης για τεχνητό ταμιευτήρα, με σκοπό τη λειτουργία του ως δεξαμενή καθίζησης του νερού που προορίζεται για την ύδρευση της Καρδίτσας. Παράλληλα όμως, ως μόνιμη νεροσυλλογή, αποτελεί υγρότοπο ο οποίος διατηρεί επίσης αρκετά είδη υδρόβιων οργανισμών, ανάμεσά τους ακόμη και είδη ψαριών και υδρόβιων πουλιών, αρκετά από τα οποία είναι μεταναστευτικά και τα οποία βρίσκουν στην αναρρυθμιστική λίμνη τροφή και καταφύγιο. Ο υγρότοπος αυτός, αν και δημιουργήθηκε για καθαρά χρηστικό σκοπό εντούτοις, σε αντίθεση με το μικρό του μέγεθος, αποτελεί έναν σημαντικό υγρότοπο για το νομό. Να σημειωθεί ότι λόγω της τροφοδοσίας του με νερό που προέρχεται από τη λίμνη Ν. Πλαστήρα, "εμβολιάζεται" συνεχώς με υδρόβιους οργανισμούς (φυτικούς, ζωικούς) από αυτή κι έτσι λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο ως δεξαμενή διατήρησης της βιοποικιλότητάς της.

Μικρή νεροσυλλογή στη θέση υπερχείλισης των νερών της λίμνης Σμοκόβου (Δήμος Μενελαΐδας), η οποία τροφοδοτείται σποραδικά από την υπερχείλιση του φράγματος της λίμνης Σμοκόβου, τα νερά της οποίας έχουν υποσκάψει και σχηματίσει τη λεκάνη κατάκλυσής της. Το μεγαλύτερο διάστημα του έτους, όσον αφορά τη στάθμη των νερών, συντηρείται από τις διαρροές του φράγματος της λίμνης. Ακόμη και σε μια τόσο μικρή νεροσυλλογή, η οποία παρουσιάζει μια σχετική σταθερότητα στη διατήρηση κάποιου όγκου νερού, είναι εμφανής η ευκολία με την οποία αναπτύχθηκε -σε σύντομο χρονικό διάστημα- και διατηρείται η υγροτοπική βλάστηση.

Οι λίμνες Ν. Πλαστήρα και Σμοκόβου, ως τεχνητοί υγρότοποι (και ως νεοδημιουργημένα οικοσυστήματα), των οποίων τα νερά συνεχώς παλινδρομούν, κυρίως εξαιτίας των πιέσεων από την απόληψη αρδευτικού νερού, εμφανίζονται ιδιαίτερα φτωχοί σε υγροτοπική βλάστηση και, εν γένει, σε βιοποικιλότητα, ειδικά στη ζώνη μεταβολής της στάθμης των νερών τους. Υπό την ευρεία έννοια, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως οικολογικά υποβαθμισμένα οικοσυστήματα. Παρουσιάζουν επομένως, σύμφωνα με τον κ. Μπρουζιώτη, επιτακτική ανάγκη για βελτίωση του περιβάλλοντός τους, κυρίως όσον αφορά τα βιολογικά χαρακτηριστικά (ενδιαιτήματα, χλωρίδα, πανίδα). Η ανάγκη αυτή είναι ιδιαίτερα επιτακτική ενόψει της ισχύουσας Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τα νερά η οποία απαιτεί να επιτευχθεί (τουλάχιστον) καλή οικολογική κατάσταση για όλα τα υδάτινα σώματα έως το 2016.

Στο πλαίσιο του παραπάνω προβληματισμού, προτείνεται, αναφέρει ο κ. Μπρουζιώτης, η δημιουργία ρηχών, τεχνητών υγροτόπων στη ζώνη μεταβολής (όχθες) της στάθμης των νερών των λιμνών Ν. Πλαστήρα και Σμοκόβου, σε επιλεγμένες θέσεις, για την επίλυση του παραπάνω προβλήματος. Ειδικά για τη λίμνη Ν. Πλαστήρα, η ιδέα για τη δημιουργία μικρών υγροτόπων προέκυψε παλαιότερα κατά τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος LIFE (1999 - 2003). Συγκεκριμένα, μπορεί να δημιουργηθεί κατάλληλος τύπος παραλίμνιου υγρότοπου σταθερής στάθμης, με βάση τα φυσικά, υδρολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά της κάθε μικρο - περιοχής που θα επιλεγεί κατόπιν σχετικής έρευνας. Τέτοιοι τύποι υγροτόπων μπορούν να δημιουργηθούν στις περισσότερες παραλίμνιες θέσεις στις οποίες εκβάλλουν μικροί χειμαρροπόταμοι, καταλήγει ο ερευνητής.

πηγή:ΑΝΑ