"Το Σέλτσο, τόπος μαρτυρίου και αυτοθυσίας για την Ελευθερία" ομιλία του Μ. Παπαδημητρίου ^Κύριο

Η στροφή είναι από το ποίημα η Φυγή του Αλή Πασά: Αριστ. Βαλαωρίτη.
Οι Σουλιώτες έκαναν τον Αλή Πασά να βλέπει είνορα, να τους βλέπει στον ύπνο του.

Τραγούδι μου κάνε φτερά
και πέτα στα ουράνια,
και διάβα ’κεί τ’  αδιάβατα
κι απάτητα στεφάνια.
Στου Σέλτσου στάσου το ιερό
και τ’ άγιο μοναστήρι,
πούνε χτισμένο ’κει κοντά
στο κορακογιοφύρι…
Κάλεσε ’κει τον Μπότσαρη
το Νότη και τη Λένη,
και τους Σουλιώτες κάλεσε
πούνε εκεί θαμένοι
και ρώτα πως πολέμησαν
και ρώτα πως πεθάναν
και πόσες μέρες βάσταξαν,
πόση Τουρκιά ξεκάναν!!!....
Το ποίημα είναι από το βιβλίο του αείμνηστου συγγραφέα εκ Πηγών Ναπολέοντα Οικονόμου και μας φέρνει πίσω στο 1804.

Κυρίες και Κύριοι,
όπως κάθε χρόνο αυτή τη μέρα έτσι και σήμερα είμαστε εδώ στο Μοναστήρι του Σέλτσου, που μαζύ με τη Σπηλιώτισσα Αργιθέας είναι οι προστάτιδες της ευρύτερης περιοχής, για διπλό προσκύνημα:

-    Στην Παναγία για τα 9ήμερα της Κοίμησης της Θεοτόκου,

-    Στους Σουλιώτες που υπερασπιζόμενοι την Ελευθερία τους αποδεκατίσθηκαν στο χώρο και στους γύρω γκρεμούς ως τον Αχελώο.

Η Ιερά Μονή Σέλτσου κτίσθηκε αρχές του 17ου αιώνα (το 1697 μ.Χ.) (κατά άλλη εκδοχή τον 11ο αιώνα) σε αυτόν τον πανέμορφο τόπο που όσο και να προκαλεί δέος το ανάγλυφο της περιοχής γαληνεύει την ψυχή σου όταν φτάσεις εδώ. Για μας που ζήσαμε εδώ από τη γέννα μας ζητήσαμε μα και σήμερα ακόμα στις δύσκολες στιγμές ζητάμε τη βοήθεια της Παναγίας.

Η πίστη των Ραδοβιζυνών και των Αργιθεατών είναι βαθιά και δεν τους εμπόδιζαν το κακατράχαλο γεωφυσικό ανάγλυφο και τα δύσκολα μονοπάτια να δίνουν το παρόν σε κάθε τέτοια μέρα. Ακροβατώντας μέσα στα γκρέμια < ίσια που χωρούσαν τα παπούτσια >  περπατούσαν ώρες για να φτάσουν εδώ στον τόπο της λατρείας και του μαρτυρίου.  Οι Μποκοβιτσάνοι με τους Λιασκοβίτες μέσω Τριλόφου (Ντούγλιστας) περνώντας τον Αχελώο ανέβαιναν ολόραχα την κάθετη πλαγιά. Από εκεί ολόρεμμα οι  Μουσιδιάνοι κι από τα Ταμπούρια οι Βρεστενιτσιώτες και άλλοι Ραδοβυζινοί συνέρρεαν για να εκκλησιασθούν και να προσκυνήσουν την Παναγία.  

Η τοπογραφία της γύρω περιοχής με τις βουνοθάλασσες του Ραδοβιζίου(Φρούσια, Στεφάνια, Τσούκα, Κοκκινόλακος ή Νεγκόζι, Φράξος)  και της Αργιθέας και τον Αχελώο στα πόδια της, η θέση της, η θρησκευτική της φυσιογνωμία με το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο στο καθολικό και οι εικονογραφίες της την ξεχωρίζουν ανάμεσα στα κάστρα της Ορθοδοξίας!!!

Η αυτοθυσία εδώ των Σουλιωτών – με το χαλασμό των Μποτσαραίων το 1804 για την Ελευθερία την αναδεικνύουν και ως Κάστρο του Ελληνισμού!!!

Η Μονή του Σέλτσου είναι το μεγαλύτερο θυσιαστήριο του Ελληνικού Έθνους αφού εδώ σε μια μέρα θυσιάστηκαν για την Ελευθερία τους περί τους 1400 από τους οποίους οι 1148 ήταν Σουλιωτόπουλα, Σουλιώτισσες και Σουλιώτες της φάρας των Μποτσαραίων .και οι υπόλοιποι ήταν Βρεσθενιτσιάνοι, εκ Σεκλίστας (σημερινή Ελάτη) και πιθανόν μερικοί Λιασκοβίτες.

Κτήτορες της Μονής είναι οι Καπετάν Αποστόλης και Καπετάν Νίκος που εικονίζονται στο χορό στο Ανατολικό τμήμα.

Ως το 1830 ανήκε στην Επισκοπή Ραδοβιζίου και έκτοτε ως το 1881 στη Μονή Λιτζά Αγράφων, από δε του 1881 ως και σήμερα είναι μετόχι της Μονής Ροβέλιστας και μητροπολιτικά στην Άρτα.

Το Σούλι, μετά από τις πολεμικές φάσεις και μάχες του 1789 και του 1792 που απέκρουσε τις υπέρτερες δυνάμεις του Αλή Πασά, περί το 1800 αρχίζει να νιώθει και νέο αποκλεισμό. Μεθοδικά ο πανούργος Αλής έχτιζε στα γύρω χωριά φυλάκια – κούλιες και κάστρα ελέγχοντας και αποκλείοντας την προμήθεια των Σουλιωτών σε τρόφιμα και πολεμοφόδια. Οι επιθέσεις του ως το Δεκέμβριο του 1803 αποκρούονται από τους Σουλιώτες μα ο κλοιός έχει γίνει ασφυκτικός πλέον και έτσι υποχρεώνονται στις 12 Δεκεμβρίου του 1803 να συνθηκολογήσουν με τον εχθρό.

Στις 16 Δεκ. 1803 χωρίζονται σε τρείς φάλαγγες και δακρυσμένοι εγκαταλείπουν τον τόπο τους.- Μόνο ο καλόγερος Σαμουήλ έμεινε πίσω στο Κούγκι και όταν οι εχθροί μπήκαν στο μοναστήρι έβαλε φωτιά στο βαρέλι με τη μπαρούτι και ανατινάχθηκε μαζί τους.

Η πρώτη φάλαγγα με 2000 άτομα και με επικεφαλής το Φώτο Τζαβέλλα μετά από σκληρές μάχες φτάνει στην Πάργα.

Οι δύο άλλες φάλαγγες με τους Κουτσονίκα και Κίτσο Μπότσαρη παίρνουν το δρόμο για το Ζάλογγο με σκοπό η φάλαγγα υπό τον Κουτσονίκα να παραμείνει στην εκεί κοιλάδα μεταξύ Λούρου και Ζαλόγγου, ενώ η φάλαγγα υπό τον Κίτσο Μπότσαρη- που είναι και η μεγαλύτερη-κατευθύνεται για το  Βουργαρέλι. Εκεί βρισκόταν από το 1800 ο πατέρας του Κίτσου Γεώργιος Μπότσαρης και η οικογένεια των Μποτσαραίων έχοντας το αρματολίκι των Τζουμέρκων.

Οι Σουλιώτες υπό τον Κουτσονίκα στο Ζάλογγο χτυπήθηκαν από τις δυνάμεις του Αλή Πασά που παρεβίασε τη συμφωνία. Στην μάχη αυτή σκοτώθηκαν πολλοί  ενώ περί τις 60 γυναίκες έστησαν εκεί το χορό του θανάτου, «το χορό του Ζαλόγγου» και ρίχτηκαν στο γκρεμό μαζί με τα παιδιά τους προτιμώντας την ηρωική έξοδο της αθανασίας από την αιχμαλωσία. Το πνεύμα της πράξης των γυναικών του Ζαλόγγου έφυγε στα πέρατα του κόσμου συγκινώντας τους Φιλέλληνες, στο δε εσωτερικό τους υπόδουλους Έλληνες.

Η τρίτη φάλαγγα των Σουλιωτών υπό τους Κίτσο και Νότη Μπότσαρη φτάνοντας στο Βουργαρέλι, παρέμεινε για λίγο αφού μαθαίνοντας το χαλασμό στο Ζάλογγο ήξεραν πως ο Αλής δε θα αργούσε να  κινηθεί και εναντίον τους. Διάλεξαν να κινηθούν προς Βρεσθενίτσα και πιθανόν προς  την Αργιθέα και τα Άγραφα ή τον ορεινό Βάλτο διαβαίνοντας τον Αχελώο μέσω της Γέφυρας Κοράκου.

Φτάνοντας μέσα στο καταχείμωνο το Δεκέμβριο του 1803 στη Μονή του Σέλτσου, σε αυτόν εδώ τον χώρο, τον διάλεξαν και εγκαταστάθηκαν. Κάτοικοι της Βρεσθενίτσας, της Σεκλίστας και του Λιασκόβου συνενώθηκαν μαζί τους και έτσι η δύναμη από 1148 Σουλιώτισσες και Σουλιώτες ανήλθε περί τους 1400. Απ' αυτούς μάχιμοι φέρονται να ήσαν περί τους  500 (360 άνδρες και οι υπόλοιπες γυναίκες με επικεφαλής τη Λένω Μπότσαρη).

Ο πανούργος Αλής μαθαίνοντας την εδώ εγκατάσταση των Μποτσαραίων διέταξε τους στρατηγούς του να εκστρατεύσουν εναντίον τους παραβιάζοντας και πάλι τη συμφωνία. Έτσι  ο  Άγος Μπουχαρδιάρης ή Βασιάρης και ο Μπεκήρ Τζογαδούρος συνέστησαν σώμα 5.000 Τουρκοαρβανιτών και κινήθηκαν προς τη Βρεσθενίτσα. Σημειούται πως οι Μποτσαραίοι είχαν στείλει στα Γιάννενα στον Αλή Πασά έναν ονόματι Παλάσκα για διαμαρτυρία προσπαθώντας έτσι και να κερδίσουν χρόνο και μήπως πετύχουν νεότερη συμφωνία για να αποχωρήσουν από την περιοχή προφανώς για Αργιθέα-Άγραφα ή προς Βάλτο.

Ο δόλιος  Αλή Πασάς έκανε πως δήθεν δεν γνώριζε για τις επιθέσεις των αντρών του εναντίον των Μποτσαραίων και της φάλαγγας και είπε στον Παλάσκα να μεταφέρει στους Σουλιώτες του Σέλτσου πως οι ένοχοι θα τιμωρηθούν και πως το καλύτερο είναι να μεταβούν στα Γιάννενα όπου θα τύχουν της προστασίας του.

Επιστρέφοντας ο Παλάσκας ενημέρωσε τους Μποτσαραίους σχετικά και τότε εκείνοι, αντί να φύγουν από την περιοχή προς Αργιθέα-Άγραφα ή ορεινό Βάλτο, διέπραξαν στρατηγικά μέγα και  μοιραίο λάθος και οχυρώθηκαν στη Μονή χωρίς να λάβουν υπόψη τους την έλλειψη διόδου διαφυγής σε περίπτωση πολιορκίας. Ίσως στηρίχθηκαν στην εμπειρία τους πολεμώντας τόσα χρόνια.

Έτσι φτάνουμε στην επίθεση της 20ης Απριλίου του 1804. Ο Αλής έχει παραγγείλει στους στρατηγούς του να ξεπαστρέψουν «μια χούφτα κατσικοκλεφτών» το πολύ σε 10 ημέρες.

Με τη βοήθεια ενός προδότη οι εχθροί καταλαμβάνουν το Φυλάκιο «Προφήτης Ηλίας» και στις 23 Απριλίου  εισβάλουν στο χώρο του μοναστηριού όπου η μάχη γίνεται σώμα με σώμα.  Είναι πλέον άνιση μάχη  αφού κατέφθασαν και άλλες δυνάμεις των Τουρκαλβανών

Η περιοχή από τη Γκούρα(κάτω), το Νιγκόζι, το Φράξο, τα Ταμπούρια και τον Πέτακα μέχρι τη Γέφυρα Κοράκου γέμισε κορμιά. Άλλοι σκοτώθηκαν, άλλοι γκρεμίσθηκαν, άλλοι πνίγηκαν στον Αχελώο.

Υπολογίζεται πως πάνω από 250 Σουλιώτισσες με τα παιδιά τους πέσανε στον Πέτακα.  Ο χώρος στον Πέτακα λέγεται και       « Πλατεία Χορού» και εδώ συντελέσθηκε το μεγάλο ΔΡΑΜΑ.

…..Εδώ χύθηκαν τόνοι δακρύων από τις γυναίκες που χάσανε τα παιδιά τους, χάσανε τους γονείς, τα αδέρφια τους και τους άντρες τους και στο τέλος πηδήξανε από τον Πέτακα όπως οι αδερφές τους στο Ζάλογγο!!!

Για αυτόν το λόγο ο χώρος είναι ιερός!!!

Εδώ ο Νότης Μπότσαρης τραυματίσθηκε και συνελήφθη. Κατά την κάθοδό της η κόρη του ΛΕΝΩ προς τον Αχελώο τον βρήκε τραυματισμένο και εκείνος της είπε: τώρα είναι η σειρά σου. Έσκυψε τον φίλησε και μαζί με τη μάνα της τράβηξαν κατά τον Αχελώο όπου πήδηξαν μέσα και βγήκαν σε ένα βράχο στο μέσον του ποταμού. Το σημείο στον Αχελώο, καταγράφηκε ως «το πήδημα της καπετάνισσας» ή « το πήδημα της Σουλιωτοπούλας». Να πω εδώ πως άλλοι τη φέρουν τη ΛΕΝΩ πως είναι κόρη του Κίτσου Μπότσαρη- αδερφή του Μάρκου και ανεψιά του Νότη.

Πέντε Τουρκαλβανοί  αξιωματικοί έχοντας στο νου τους την διαταγή του Αλή να τη συλλάβουν και να του την πάνε στα Γιάννενα την ακολούθησαν και ένας από αυτούς πηδώντας και εκείνος στο ποτάμι, την πλησίασε και της άπλωσε το όπλο του για να πιαστεί και να την τραβήξει αφού η ΛΕΝΩ προσποιήθηκε ότι δέχεται. Μόλις όμως πιάστηκε πάτησε κατά άλλους τη σκανδάλη και πυροβόλησε αυτόν, κατά άλλους τον τράβηξε απότομα και πέσαν στο ποτάμι και πνίγηκαν. Έπεσε και η μάνα της και πνίγηκε.

Ο Γάλλος ιστορικός Πουκεβίλ αναφέρει:
« Η ΦΑΛΑΓΞ [1148] ΤΩΝ ΑΡΧΗΓΩΝ ΚΙΤΣΟΥ ΚΑΙ ΝΟΤΗ ΜΠΟΤΣΑΡΗ -ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ- ΒΑΔΙΖΕΙ ΠΡΟΣ ΣΕΛΤΣΟ. ΑΠΙΣΤΙΑΝ ΑΛΗ ΤΡΙΜΗΝΟΝ ΑΝΙΣΟΝ ΑΓΩΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΔΟΣΙΑΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΘΥΣΙΑ. ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΦΟΔΙΑ ΑΣΙΤΟΙ ΚΥΚΛΩΜΕΝΟΙ ΘΕΛΟΥΝ ΕΞΟΔΟΝ Η ΘΑΝΑΤΟΝ ΗΡΩΟΣ.
ΞΙΦΗΡΕΙΣ 300 ΑΚΑΛΥΠΤΟΙ ΣΑΡΩΝΟΥΝ ΤΟ ΠΑΝ ΠΛΗΝ ΓΕΦΥΡΑΣ ΚΟΡΑΚΟΥ. Ο ΝΟΤΗΣ ΠΙΠΤΕΙ ΜΕ 5 ΠΛΗΓΑΣ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΦΟΝΕΥΟΝΤΑΙ. ΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΑΧΟΜΕΝΑΙ ΦΩΝΑΖΟΥΝ ΘΑΝΑΤΟΣ.
ΥΠΕΡΔΙΑΚΟΣΙΟΙ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΠΗΔΟΥΝ ΚΑΙ ΠΝΙΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΧΕΛΩΟ.ΧΑΛΑΣΜΟΣ ΜΟΝΟ 10 ΚΑΙ Ο ΚΙΤΣΟΣ ΣΩΖΟΝΤΑΙ»
[ΠΟΥΚΕΒΙΛ 1824 Τ. Ι. ΣΕΛ. 207-212]

Η δημοτική ποιητική μούσα έγραψε για τη ΛΕΝΩ πολλά ποιήματα κάμοντάς τα και τραγούδια. Μεταξύ αυτών και το παρακάτω από το λαό της Αργιθέας και των Αγράφων:
« Σ΄ούλον τον κόσμο ξαστεριά, σ΄ούλον τον κόσμο ήλιος,
στης Βρεστενίτσας τα βουνά, είνι βαρύ σκοτάδι,
Μουχτάρ πασιάς τα πλάκωσε μι δεκαουχτώ χιλιάδες.
-Προυσκύνα Λένη μ’ τουν πασιά, προυσκύνα τουν βεζύρη.
-Δεν είμι νύφ’, νιόνυφη, πασιά να προυσκυνήσω.
Ιγώ είμ’ η Λέν του Μπότσαρη, η αδερφή του Μάρκου.
Ιγώ πασιά δεν προσκυνώ, Τούρκους δε χαμπιρίζω,
Σέρνου φουσέκια στην πουδιά, βόλια μες στου μαντήλι,
Ιέχου στη μέση μ’ του σπαθί, στου χέρι μ’ το ντουφέκι
Πρώτα βαρού τους αρχηγούς, τους καπιταναραίους
Κι ύστερις τους μικρούς, τους τζοχανταραίους».   

Ο Κίτσος Μπότσαρης με το γιο του Μάρκο και μερικούς ακόμα μετά από λυσσώδη μάχη κατάφεραν να κατέβουν προς τον Αχελώο και στις απόκρημνες πλαγιές –απέναντι από τον Τρίλοφο Πετρωτού κρύφτηκαν με άλλους 54 σε μια σπηλιά γνωστή και σήμερα ως «Σπηλιά του Κίτσου Μπότσαρη» και έτσι επέζησαν του χαλασμού. Μετά δε την αποχώρηση των Τουρκαλβανών πέρασαν στο Λιάσκοβο διαβαίνοντας τον Αχελώο με τριχιές που τους έριξαν από απέναντι οι Λιασκοβίτες. Εκεί φιλοξενήθηκαν για αρκετές μέρες και ο Κίτσος Μπότσαρης πάντρεψε την μεγαλύτερη αδερφή του την Τασσώ (Αναστασία) με τον Δημήτριο Αλεξανδρή-γιό του προύχοντα  Θανάση Αλεξανδρή. Φεύγοντας από το Λιάσκοβο οι Σουλιώτες εγκαταστάθηκαν στη Μονή του Κώστη στα Κουμπουριανά Αργιθέας όπου εκεί παρέμειναν ως τον Οκτώβριο του 1804 και έπειτα πέρασαν στα Ραδοβύζια και από εκεί στο Βάλτο. Στη συνέχεια μετά από  αρκετές μέρες και με περιπέτειες έφτασαν στην Πάργα και προστέθηκαν στη φάρα των Τζαβελαίων. Αργότερα ο Μάρκος Μπότσαρης θα μεγαλουργήσει στους απελευθερωτικούς αγώνες συμμετέχοντας και στον αποκλεισμό-έξοδο του Μεσολογγίου η δε εχθρική σφαίρα θα τον βρει εκεί στο Κεφαλόβρυσο Ευρυτανίας –

Όλοι σας ελπίζω να έχετε ακούσει ή να έχετε τραγουδήσει το δημοτικό τραγούδι :
Του Κίτσου η μάνα κάθονταν στην άκρη στο ποτάμι
με το ποτάμι μάλωνε και το πετροβολούσε….

Κατά τον καθηγητή και συγγραφέα εκ Λιασκόβου Χρήστο Γκλέζο το τραγούδι αυτό αφορά τους Μποτσαραίους και το χαμό τους και τραγουδήθηκε ως παράκληση από τη μάνα του Κίτσου που είχε φτάσει στον Αχελώο και τον παρακαλούσε  να στρέψει προς τα πίσω για να περάσει αντίπερα, στα κλέφτικα λημέρια, να περάσει δηλαδή  στο Λιάσκοβο Αργιθέας .

Κυρίες και Κύριοι
Εδώ όλη η περιοχή είναι ένα κοινοτάφιο!!!

Πάνω από 1100 Σουλιώτες - παιδιά, γυναίκες και άντρες – σκοτώθηκαν, γκρεμίστηκαν πηδώντας στον Πέτακα ή πνίγηκαν στον Αχελώο. Ολοκληρωτικό ξεκλήρισμα. Τα μετέπειτα ευρήματα συνέθεταν μια ανατριχιαστική εικόνα:

Σαρμανίτσες επάνω στα πουρνάρια και στις μεράντζες

Κεφάλια και κόκαλα  σκορπισμένα παντού . Εδώ πιο κάτω μια τοποθεσία λέγεται ΚΕΦΑΛΙ  από τα δεκάδες κεφάλια που βρέθηκαν.

Εδώ συντελέσθηκε μια ολοκληρωτική καταστροφή της φυλής των ηρωϊκών Σουλιωτών ή « Ο Χαλασμός των Μποτσαραίων».

Αυτή η καταστροφή είναι ισοδύναμη της θυσίας των 300 του Λεωνίδα στη μάχη των Θερμοπυλών, της μάχης στο Μανιάκι, της  Σμύρνης, της θυσίας των Καλαβρύτων και του Διστόμου!!!

Είναι ένα δεύτερο αλλά πολύ μεγαλύτερο Ζάλογγο!!!
….Είναι το ΣΕΛΤΣΟ!!!!

Έμεινε όμως η ιστορία αυτού του Μοναστηριού κι αυτού του τόπου ανείπωτη. Ίσως γιατί ήταν απροσπέλαστη, ίσως γιατί έπρεπε να αναδειχτούν άλλες περιοχές με ποιο αξιοποιήσιμα στοιχεία. Στην Ελληνική ιστορία γράφηκε επιγραμματικά η καταστροφή των Σουλιωτών στο Σέλτσο.

…..Πρέπει όμως ναρθούμε και στο σήμερα γιατί η ιστορία συνεχίζει να γράφεται.

Το χώρο του Μοναστηριού επισκέφθηκαν κατά καιρούς διάφορες προσωπικότητες για να προσκυνήσουν και να αποδώσουν φόρο τιμής στους πεσόντες, όπως:

-    Ο Δημήτριος Νότη Μπότσαρης το 1911 ως ανθυπολοχαγός – απόγονος των Μποτσαραίων και μετέπειτα, το 1929 υπουργός.

-    Ο μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων  ΙΕΖΕΚΙΗΛ το 1929.

-    Ο Σπύρος Μελετζής το 1937 και το 1984 που φωτογράφισε το μοναστήρι και τη Γέφυρα Κοράκου – τον άλλο θρύλο της περιοχής μας, ο φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας καθώς και ο Αρτινός φωτογράφος και κινηματογραφιστής Βασίλης Γκανιάτσας που βοήθησε με το ντοκυμαντέρ του <Σέλτσο οδοιπορικό στον τόπο της θυσίας>.

-    Καθηγητές, αρχαιολόγοι και άλλοι από διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα δε τελευταία χρόνια και υπουργοί, βουλευτές, νομάρχες, περιφερειάρχες.

-    Δημοσιογράφοι όπως η Μάγια Τσόκλη, ο Ηλίας Προβόπουλος κ.α.

Για τη Μονή του Σέλτσου και το χαμό των Μποτσαραίων έγραψαν βιβλία ή πραγματείες ο Μητροπολίτης Καρδίτσας Ιεζεκιήλ, οι συγγραφείς Ναπολέων Οικονόμου, Δημήτριος Καρατζένης, Δ. Οικονόμου,  Ηλίας Δημ. Μπάκος, Κώστας Κωσταβασίλης, Χρήστος Γκλέζος, Δημήτριος Φωτιάδης, Αριστείδης Σχισμένος, Αθανάσιος Αρκουμάνης, Γρηγόρης Κοσσυβάκης, ο Ανάργυρος Φαγκρίδας, κ.α., συμβάλλοντας και αυτοί με το έργο τους.

Συντονισμένες όμως ενέργειες για την ανάδειξή του, όπως του πρέπει είναι ελάχιστες και αυτές μόνο από τοπικούς παράγοντες ή φορείς.

Το 1971 και με τα μέσα της εποχής εκείνης ο τότε Πρόεδρος της Κοινότητας των Πηγών, ο αείμνηστος Βασίλειος Καπερώνης ξεκίνησε τη διάνοιξη του δρόμου προς τη Μονή, απόστασης 4 χμ. Εδώ υπήρξε και βοήθεια των απογόνων των Μποτσαραίων.  

Η Αδελφότητα Πηγιωτών έδωσε μάχες.

Το 1984 επί προεδρίας του Νίκου Μπαλά  ξεκίνησαν τελετές για την ανάδειξή του.

Στο πνεύμα αυτό ευτυχώς συνέχισε και ο αείμνηστος Δήμαρχος Τετραφυλίας Αθανάσιος Γρέβιας και ανακήρυξε το μοναστήρι ως Κεντρική Εκκλησία του Δήμου και μέχρι σήμερα γιορτάζεται αφού το συνέχισε ο πρώην Δήμαρχος Μιχάλης Γκούζιας και το συνεχίζει η Δημοτική Αρχή του Ενιαίου Καλλικρατικού Δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη με το Δήμαρχο Δημήτρη Γαλλίκα στον ίδιο πατριωτικό δρόμο.

Όμως αυτό δεν αρκεί και δεν μπορούν οι Τοπικοί παράγοντες να καλύψουν δραστηριότητες της Κεντρικής Διοίκησης.

…..Το μοναστήρι είναι διατηρητέο μνημείο με την ΥΑ 31176/3046/2-10-1959-ΦΕΚ 372/Β/22-10-1959 και .εποπτεύεται από τις αντίστοιχες κρατικές υπηρεσίες.

-Πριν από αιώνες χτίστηκε και κάτω από ασύλληπτες για σήμερα συνθήκες άντεξε στις επιδράσεις της φύσης, μένει δε αγέρωχο εδώ και ακοίμητος φρουρός των Σουλιωτών ζητώντας όμως και την υποστήριξή μας.

-Είναι ένα κόσμημα αρχιτεκτονικής, ξυλογλυπτικής και ζωγραφικής τέχνης εναρμονισμένο απόλυτα με το περιβάλλον!!!

-Επιβάλλεται πάση θυσία να προστατευθεί και να αναδειχτεί γιατί είναι ποτισμένο με το αίμα υπερχιλίων ανθρώπων που και για αυτούς ούτε ένα συμβολικό μνημείο (τύμβο) δεν έκανε η Πολιτεία.

Η προτομή της Λένως Μπότσαρη που είναι δίπλα μας και αγναντεύει πονεμένα πέρα στην Ελευθερία για την οποία έδωσε τον αγώνα της και τη ζωή της είναι έργο του πρώην Δήμου Τετραφυλίας .

Η Πολιτεία έχει χρέος να τιμήσει με τον αυτονόητο σεβασμό αυτούς που άφησαν εδώ τα κόκαλά τους για την Ελευθερία δίνοντας άπειρα διδάγματα και σήμερα επίκαιρα.
-Θα πρέπει να παραδοθεί και στις επόμενες γενιές ώστε να μπορούν να το επισκέπτονται για θρησκευτικό και ιστορικό προσκύνημα.

Αγαπητέ Δήμαρχε,

έχουμε ένα κόσμημα και πρέπει να το διαφυλάξουμε. Υπάρχουν πολλοί που μπορούν να βοηθήσουν αρκεί να αξιοποιηθούν ανάλογα.

Κυρίες και Κύριοι,

χρειάζονται σήμερα εδώ και ο θρησκευτικός και ο ιστορικός και ο συναισθηματικός λόγος. Χρειάζεται όμως και ο σημερινός λόγος, ο λόγος για τη σημερινή κατάσταση.

Ελπίζαμε ότι με τα έργα του Φράγματος Συκιάς και της Εκτροπής του Αχελώου θα εξασφαλιζόταν μία ασφαλής πρόσβαση και μία προστασία γενικότερα της Ιεράς Μονής και των άλλων μνημείων της κοιλάδας του Αχελώου.

Όμως τα έργα αυτά δυστυχώς από έργα εκτροπής κατέληξαν σε έργα ντροπής για τη χώρα μας με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον και την περιοχή μας. Την Κουτσοκαμάρα την έθαψαν, τα απομεινάρια της θρυλικής Γέφυρας Κοράκου σχεδόν εξαλείφθηκαν, η Κούλια καταρρέει  και οι διαχειριστές - Κυβερνώντες και Εταιρίες – όλα αυτά τα χρόνια δε σείστηκαν…Αλλά τι να λέω τώρα…Τα λεφτά ήθελαν αυτοί και  μερικοί άλλοι « οικονομισσάριοι» και δεν θέλουν τα μνημεία και την ιστορία του Έθνους…Για αυτό φτάσαμε ως εδώ, ως τον πάτο.

-    ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ που έγιναν για ένταξη του ΣΕΛΤΣΟΥ στις γιορτές 100ετηρίδας από την απελευθέρωση της Ελλάδας δεν υιοθετήθηκαν παρά μόνο οι τότε Κυβερνώντες έδωσαν υπόσχεση ότι θα ενταχθεί σε εκδηλώσεις της Ηπείρου. Αλλά ούτε αυτό έγινε ίσως γιατί πάλι έπρεπε μάλλον να αναδειχτούν άλλες περιοχές με εμπορικό ενδιαφέρον.

-    Οι χίλιες και πλέον ζωές που χάθηκαν σε λίγα 24ωρα με τον πιο βάρβαρο τρόπο δεν πληρούσαν μάλλον τα κριτήρια και δεν επαρκούσαν για ένα Εθνικό Μνημόσυνο.

-    Μόνη θετική κίνηση από την Πολιτεία είναι ο χαρακτηρισμός της Τοπικής Κοινότητας Πηγών ως ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΕΔΡΑΣ του Δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη χάριν αυτού του Ιερού και Ιστορικού μνημείου του Σέλτσου και των μαρτυρικών γεγονότων που διαδραματίσθηκαν εδώ. Αυτό όμως  κ. Δήμαρχε δημιουργεί μεγάλες υποχρεώσεις και πρέπει να αξιοποιηθεί για την ανάδειξη αυτού του χώρου στο επίπεδο που του ταιριάζει.
  
-    ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ

-  1)Πρέπει να εξασφαλιστεί η επισκεψιμότητα της Ι. Μονής όλο το χρόνο με την ασφαλτόστρωση του δρόμου που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη θρησκευτικού τουρισμού. Έχει και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον αλλά και μπορεί να συμβάλλει και στον ορεινό τουρισμό.

-  2)Πρέπει να ζητηθεί, [σε συνεργασία με  το Δημοτικό Διαμέρισμα Πηγών, την Αδελφότητα Πηγιωτών και το Δήμο για να διαθέσουν ντόπια ομάδα εθελοντική κτηνοτρόφων που γνωρίζουν το κακοτράχαλο φαράγγι], να ερευνηθεί από ομάδα αλπινιστών του Στρατού και της ΕΜΑΚ ο χώρος γύρω και κάτω από τη Μονή για την τυχόν εξεύρεση οστών των Ηρωΐδων και των Ηρώων καθώς και άλλων αντικειμένων.

-  Σε περίπτωση που ήθελον ευρεθεί και οστά και αντικείμενα, τα μεν οστά να ταφούν σε ένα κοινό τάφο εδώ δίπλα στη Λένω Μπότσαρη με τις δέουσες Θρησκευτικές και Στρατιωτικές Τιμές, τα δε αντικείμενα να εκτίθενται στη θέα των επισκεπτών κατά τον προσφορότερο τρόπο.

-  3) Χωρίς να θεωρείται ότι αναμιγνύομαι στα Διοικητικά της Εκκλήσίας πράγματα έχω τη γνώμη και την εκφράζω εδώ σήμερα δημόσια ως ΠΡΟΤΑΣΗ πως η Μονή του ΄ΣΕΛΤΣΟΥ πρέπει να αποκτήσει αυτοδιοίκηση με δικό της Ηγουμενοσυμβούλιο. Τούτο θα είναι προς το καλό του Μοναστηριού, αφού θα είναι όλο το χρόνο ανοιχτό. Είναι φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού και αυτό το δικαιούται.

-         Το βάρος αυτής της αποστολής για τα προτεινόμενα πέφτει σε εσάς κ. Δήμαρχε για συνεχείς και αδιάλειπτες παρεμβάσεις προς τους αρμόδιους φορείς αφού δεν αρκεί μόνη της η ετήσια αυτή εκδήλωση στη Μονή και στον ποτισμένο με αίμα , ιδρώτα και δάκρυα Ιερό χώρο.

-          Έχετε ευαισθησία και γνωρίζετε εξίσου καλά ιστορικά και πατριωτικά την υπόθεση Σέλτσο και ως γέννημα θρέμμα των Μηλιανών του Ραδοβιζίου και ως Στρατηγός.

-         Όποιος εγκαταλείπει την ιστορία του χάνει την ταυτότητά του ιδιαίτερα σήμερα που ζούμε με τις τόσες απειλές από παντού, σήμερα στην σάρα των καιρών και των αξιών που έφερε η Παγκοσμιοποίηση. Για αυτό η Αντίσταση σήμερα πρέπει να γίνει με τις ιστορικές μας παρακαταθήκες, με τις ιστορικές μας μνήμες. Είναι η ιστορία μας μαζί με τη Θρησκεία και τη γλώσσα, καθώς και ο λαϊκός πολιτισμός με τα ήθη και τα έθιμα τα μόνα μας όπλα αντίστασης σε κάθε μορφή υποδούλωσης και ιδίως σε αυτή της οικονομικής υποδούλωσης που μας επιβάλουν « οι σύμμαχοί μας» -σε εισαγωγικά – εκμεταλλευόμενοι τα δικά μας φερσίματα. Αρκεί οι ιστορικές αυτές μνήμες να μη μας επηρεάζουν αρνητικά, με σκέψεις «αλάνταβες».

-         Εμείς οι Έλληνες έχουμε χτες, έχουμε σήμερα και με λίγη προσοχή και μακριά από τις διαιρέσεις θα έχουμε και αύριο όσο και να προσπαθούν κάποιοι να μας καθηλώσουν μόνο στο σήμερα, με τριβολισμένα τα μάτια από την οικονομική εξαθλίωση που επιβάλουν.

Να θυμίσω εδώ και να επαναλάβω τα επίκαιρα λόγια του Αρχιεπισκόπου μας ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ από την ακριτική Φλώρινα προς τους Ευρωπαίους:

Είμαστε η Ελλάδα, είμαστε ο Παρθενώνας, είμαστε η Φλώρινα…δεν είμαστε αποικία. Αυτά που πήραμε να τα δώσουμε….Δεν μπορείτε να μας πνίξετε!!!

Κυρίες και Κύριοι,
Η Μονή Σέλτσου, οι βουνοκορφές του Ραδοβιζίου και της Αργιθέας κι ως πέρα του Κοθωνίου καθώς και ο Αχελώος που είδαν και έζησαν την τραγωδία μαρτυρούν και θα μαρτυρούν στο διηνεκές για το χαμό τόσων ηρωΐδων και ηρώων!!! Δεν υπάρχει Έθνος στον κόσμο – όπως η Ελλάδα- που η ιστορία του να κοσμείται με ομαδικές αυτοθυσίες για την Ελευθερία του όπως αυτές  του Ζαλόγγου και του Σέλτσου.

Οι Σουλιώτες στο σύνολό τους πίστευαν στην Ελευθερία και στην αξιοπρέπεια. Σήκωσαν το μπόϊ τους και το μπόϊ της Πατρίδας μας στα ουράνια και με θυσίες όπως στο Κούγκι  με τον καλόγερο Σαμουήλ, στο Ζάλογγο, στον πύργο του Δημουλά με τη Δέσπω, στη Ρηνιάσσα και τέλος εδώ στο μαρτυρικό Σέλτσο έστειλαν μήνυμα παντού για απελευθερωτικό αγώνα. Ήξεραν πως ο ζυγός της σκλαβιάς είναι βαρύτερος όλων στη Ζωή ενός Έθνους και ενός Λαού.

Δεν λιποψύχησαν γιατί γνώριζαν και τον άλλο δρόμο για την Ελευθερία παρά την υποδούλωση. Ο ελεύθερος αέρας της                 βουνο-θάλασσας γύρω μας, δεν μπορούσε παρά να οδηγήσει τους ψυχωμένους, τους αδούλωτους Σουλιώτες  στην ηρωϊκή αυτοθυσία!!! Γνώριζαν το δρόμο του θανάτου και ο θάνατος αυτός είναι τιμημένος!!! Έκανε εκείνους ένδοξους και εμάς  μας κάνει περήφανους!!! Οι θυσίες τους συνεισέφεραν στη μεγάλη ανατροπή που ήρθε με τον Εθνικό ξεσηκωμό της Επανάστασης του 1821.

Αν και έχουν περάσει από τότε 208 χρόνια, βρισκόμενοι εδώ στο χώρο αυτό νιώθουμε πως είμαστε ανάμεσά τους, πως βλέπουμε τις μορφές τους, πως νιώθουμε τις λαχανιασμένες ανάσες τους στην προσπάθειά της αντίστασης και απόκρουσης του εχθρού.

Να γνωρίζουν όποιες και όποιοι με τα βιβλία τους και τις συγγραφές τους πως, ότι και να γράψουν,  δεν μπορούν να αλλοιώσουν τα γεγονότα και την Κεντρική Ιδέα των αγώνων των Σουλιωτών είτε στο Ζάλογγο, είτε στη Ρηνιάσα, είτε εδώ στο Σέλτσο. Δεν μπορούν να αποδομήσουν την Ιστορία του Έθνους μας, να απο- ελληνοποιήσουν το Λαό μας και ιδίως τα παιδιά μας στην κατεύθυνση των ιδεολογικών τους ανατροφών και διατροφών ή στην κατεύθυνση της παγκοσμιοποίησης.

Κυρίες και Κύριοι,
θα ήταν άτακτο για μένα ως ομιλητής εδώ σήμερα να μην αναφερθώ και στα εξής ζητήματα-προβλήματα της ευρύτερης περιοχής, ήτοι:
«Η Μονή Σέλτσου, τα απομεινάρια της θρυλικής Γέφυρας Κοράκου και της Κούλιας, η καταχωμένη Κουτσοκαμάρα , τα πριονισμένα και σκελετωμένα πλέον βράχια από τα έργα του φράγματος Συκιάς στον Αχελώο, η εγκατάλειψη όλων των ιστορικών μονών της περιοχής της Κοιλάδας του Αχελώου, η μη προώθηση της Σήραγγας Τυμπάνου στην Αργιθέα και  η μη αποπεράτωση της παράκαμψης Άνω Καλεντίνης –Στρογγυλόκαμπου στο δρόμο Άρτας – Καρδίτσας αγγίζουν και πληγώνουν τις ψυχές μας καθώς και εμείς περιμένουμε τη δικαίωση των δικών μας αγώνων για καλύτερες μέρες στις ιδιαίτερες Πατρίδες μας. Για ανάπτυξη στην Κοιλάδα Αχελώου, όπως πέρισυ στις Πηγές έτσι και  πρόσφατα αναφέρθηκε και ζητήθηκε από την σπουδαία 2ημερίδα που οργάνωσε ο Δήμος Γ. Καραϊσκάκη στη Μεγαλόχαρη και στο Αστροχώρι με την παρουσία και συμμετοχή του Υπουργού Ανάπτυξης και των Ελλήνων Ευρωβουλευτών.

Ελπίζω κ. Περιφερειάρχη της Ηπείρου και κ. Αντιπεριφερειάρχη Άρτας πως το σταθερό αίτημα του Δημάρχου Δημήτρη Γαλλίκα καθώς και  η από 2.7.2012 επιστολή προς εσάς του Προέδρου της Αδελφότητας Πηγιωτών Χρήστου Καπερώνη,  που είναι για μένα και ιστορικό ντοκουμέντο με όσα εκεί αναφέρει, θα σας θυμίζει την  υποχρέωσή σας για την ασφαλτόστρωση του δρόμου από τις Πηγές ως εδώ στο Μοναστήρι.

Τόσα έργα έγιναν στον Άσπρο, στα πόδια του Σέλτσου και της Βρεστενίτσας κι έμεινε εκεί ένα σεληνιακό τοπίο. Αντισταθμιστικά δεν θάπρεπε  αυτός ο δρόμος να ασφαλτοστρωθεί για να μην ξεχαρβαλιάζονται τα αυτοκίνητα των επισκεπτών;  

Παρά την Εθνική οικονομική  φτώχεια να βρείτε τον τρόπο, να βοηθήσετε οικονομικά  το Δήμο και την Ιστορική Κοινότητα Πηγών, να χρηματοδοτήσετε αυτόν και όχι να περιμένετε από το γλίσχρο ταμείο του Δήμου να φτειαχτεί. Το ΣΕΛΤΣΟ και ο προς αυτό δρόμος είναι υπόθεση ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ και ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ για όσους νογάν πατριωτικά.

Κυρίες και Κύριοι,
το Σούλι και τα Τζουμέρκα, τα Ραδοβίζια και η Αργιθέα με τα Άγραφα έβγαλαν Αετούς για την Απελευθέρωση της Πατρίδας. Και Αετόπουλα άφησαν  αυτοί πίσω τους που έγιναν και αυτά Αετοί της Ελευθερίας. Το ΣΕΛΤΣΟ είναι ιερή παρακαταθήκη στον κόρφο μας, στην καρδιά μας .  

Εμείς σήμερα είμαστε εδώ παρόντες και θα δώσουμε το αίμα μας, την ψυχή μας, τη ζωή μας στον οργοτόμο χάροντα για την προάσπιση της Ελευθερίας της Πατρίδας μας και συνάμα της δικής μας. Μην γελοιούνται οι εχθροί μας. Δεν αλλοτριωθήκαμε όλοι, δεν ξενέψαμε όλοι κι ούτε όλοι είμαστε προδότες.

Απλά καλούμαστε να αφήσουμε τον καναπέ, να νικήσουμε την ύπνωση στην οποία μας έβαλε η παγκοσμιοποίηση.
Καλούμαστε, ανεξάρτητα σε ποιόν πολιτικό ή κομματικό χώρο ανήκουμε  και χωρίς να ξεχνάμε ότι η Πατρίδα μας χωράει και μας θέλει όλους, να ξετινάξουμε όσους φαύλους είναι ανάμεσά μας,  όποιοι και όπου κι αν είναι. Και τους ξέρουμε αφού ή είμαστε εμείς οι ίδιοι ή είναι ανάμεσά μας, είναι δίπλα μας. Δεν πάει άλλο. Οι Σουλιώτες στο Σέλτσο θυσιάστηκαν για την ελευθερία τους και την ελευθερία της Πατρίδας μας και σήμερα κάποιοι που έπρεπε να τους μιμούνται θυσίασαν την Πατρίδα και έναν ολόκληρο Λαό για τα συμφέροντα των ολίγων, των προστατών τους, για τα συμφέροντα του διεθνούς τραπεζικού κατεστημένου του οποίου είναι διαχειριστές ή υποταχτικοί και για τα δικά τους συμφέροντα.

Αγαπητέ Δήμαρχε Δημήτρη Γαλλίκα,
Για δυο πράγματα ένιωθα δέος όταν μικρό παιδί και τσοπανάκος έβγαινα στην κορφή του Γριλιάγκου Ανθηρού που είναι ακριβώς απέναντί μας και αγνάντευα σιακάτ και σιαδώ. Για τον Άσπρο που άκουγα το βόγκο, το φυσομάνι στις κατεβασιές του και για το Σέλτσο. Και ο επηρεασμός τους είναι και θα είναι στην ψυχή μου. Δεν έχει σημασία αν στα γυμνασιακά μου χρόνια έγραψα ποίημα για το Χαλασμό των Μποτσαραίων στο Σέλτσο ή αργότερα έγραψα για τον Αχελώο  Σημασία για μένα έχει πως όσο τα χρόνια περνούν το δέος και το χρέος για αυτές τις Ιδέες μεγαλώνει. Και μεγάλωσε ακόμα ποιο πολύ όταν δέχτηκα το τηλεφώνημά σας και την πρόσκλησή σας να είμαι σήμερα ομιλητής. Και σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου για τούτο.

«Το Σέλτσο είναι βαρύς τόπος!!! Είναι η αιώνια κιβωτός της θυσίας των Σουλιωτών. Είναι πολύ μεγάλη, πολύ βαριά Εθνική  κληρονομιά!!!».

Ανεξάρτητα αν τα πήγα καλά ή όχι, εσείς και οι παρευρισκόμενοι θα το κρίνετε, η μέρα αυτή θα μου μείνει αλησμόνητη αφού μου δόθηκε η ευκαιρία να συνομιλήσω εδώ από το ηρωϊκό και μαρτυρικό Σέλτσο με τις ψυχές εκείνων, με τις ψυχές των προπατόρων μου αφού η γιαγιά μου από το σόϊ της αειμνήστου μάνας μου ήταν Βρεστινσιάνα, λεγόταν Ευαγγελή Φώτου και ήταν από τη γενεά του Σουλιώτη Νίκου Φώτου ή Σούλιου όπως τον παραγκόμιαζαν. –

Κυρίες και Κύριοι,
Όπως ποιητικά άνοιξα αυτόν τον πανηγυρικό έτσι και ποιητικά θα τον κλείσω με ένα ποίημα του καταξιωμένου Πηγιώτη ΝΙΚΟΥ ΜΠΑΛΑ με τον οποίο έχω από παλιά κοινούς αγώνες. Το αλίευσα από την Εφημερίδα Πηγιώτικες Ρίζες, έντυπο της Αδελφότητας Πηγιωτών.

Οι μάρτυρες του Σέλτσου
Αν πάς εκεί προς τα΄Άγραφα
στο Κορακογιοφύρι
θα δεις στου Σέλτσου τα βουνά
ειν’ ένα Μοναστήρι.
Τρεις Μοναχοί το κτίσανε
στα χρόνια τα παλιά
και με πολλή ευλάβεια
το τάξανε στην Παναγιά.

Μέσα στα δίπατα κελιά
Σουλιώτες κατοικήσαν
κι ολόκληρα μερόνυχτα
τους Τούρκους πολεμήσαν.

Ξημέρωσε μια χαραυγή
εικοσι τρεις τ’ Απρίλη
και όλα γύρω σώπασαν
κι αυτό το καρυοφίλι.

Ξένε διαβάτη που περνάς
στάσου προσκύνα αυτή τη Γή
γιατί σε κάθε μέτρο που πατάς
είναι Σουλιώτικο κορμί.

Δώσε κερί στην Παναγιά
στον Πέτακα στεφάνι
και στην Ελλάδα μια ευχή
ποτέ να μην πεθάνει!!!!!

                                            Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας.
                                                     Σέλτσο, 23 Αυγούστου 2012
                                                Μενέλαος Νικ. Παπαδημητρίου
                                              εξ Ανθηρού Αργιθέας Καρδίτσας

Δείτε τηλεοπτικά με κάλυψη του Ανέστη Νάκου την ομιλία του Κου Παπαδημητρίου: