Το ιστορικό πείραμα του Ερατοσθένη: μια προσομοίωσή του από μαθητές/τριες του 2ου ΓΕΛ Καρδίτσας

Πρόκειται για μια εκπαιδευτική αναβίωση του επιστημονικά ελκυστικού πειράματος του Έλληνα μαθηματικού, αστρονόμου και φιλοσόφου της αρχαιότητας, Ερατοσθένη. Οι μαθητές/τριες καλούνται να υπολογίσουν την  ακτίνα της Γης από τον χώρο του σχολείου αξιοποιώντας την ημέρα της εαρινής ισημερίας, κατά την οποία οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν κάθετα στον Ισημερινό της Γης και την ώρα της απόλυτης μεσημβρίας (12.41 στις 20/3/2024 για το 2^ο ΓΕΛ). Ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος (περίπου 275-193 π.Χ) μπόρεσε να μετρήσει την ακτίνα της Γης με μικρή, συγκριτικά με τις σύγχρονες τιμές, απόκλιση υποθέτοντας πως οι ακτίνες του Ηλίου είναι παράλληλες και μετρώντας  την γωνία πρόσπτωσης που δημιουργεί η σκιά τους την ίδια ώρα σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία ανήκοντα στον ίδιο μεσημβρινό.

Οι μαθητές/τριες, έχοντας πρωτίστως ενημερωθεί (από τους εκπαιδευτικούς) με κατάλληλο υλικό για τη μαθηματική διαδικασία που οδηγεί στον υπολογισμό, πραγματοποίησαν τις μετρήσεις καταγράφοντας τα ευρήματά τους σε ειδικά σχεδιασμένο φύλλο εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, βρήκαν την γωνία που σχηματίζουν οι ακτίνες του ήλιου με μία κατακόρυφη ράβδο (μέσω της σκιάς της) και με τη βοήθεια κατάλληλης εφαρμογής μέτρησαν την απόσταση του σημείου στο προαύλιο από τον ισημερινό (ένα σημείο στη Δημοκρατία του Κονγκό). Στη συνέχεια καταχώρησαν τα αποτελέσματά τους στον ειδικά αφιερωμένο στο πείραμα του Ερατοσθένη δικτυακό τόπο (πλατφόρμα Moodle). Οι μαθητές/τριες συμμετείχαν επιτυχώς σε μια βιωματική–ανακαλυπτική διαδικασία αναζήτησης της γνώσης αντιλαμβανόμενοι/ες αφενός το πείραμα ως αναπόσπαστο συστατικό της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αφετέρου τη συμβολή της επιστημονικής γνώσης για την κατανόηση του κόσμου γύρω μας. Η εκπαιδευτική δραστηριότητα υλοποιήθηκε με τη συνδρομή των εκπαιδευτικών κ. Σ. Σκοτίδα, ΠΕ03 και κ. Α. Αθανασόπουλου, ΠΕ04.

2ο ΓΕΛ Καρδίτσας