''Ο ρόλος της ψηφιακής τεχνολογίας στην επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων με αναπηρία και η μειονεκτική θέση της γυναίκας με αναπηρία, στην αγορά εργασίας''
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Άρθρα
- Εκτύπωση
Τα άτομα με αναπηρία ανήκουν σε μια πληθυσμιακή ομάδα που βιώνει καταστάσεις περιθωριοποίησης, ως προς την πρόσβαση στην απασχόληση.
Τα ποσοστά συμμετοχής τους στην ελληνική αγορά εργασίας, είναι σημαντικά χαμηλότερα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ η έλλειψη ολοκληρωμένων πολιτικών και μέτρων, αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες κοινωνικού αποκλεισμού. Η απασχόληση, σε συνδυασμό με την εκπαίδευση και την κατάρτιση άλλωστε, αποτελούν τους κύριους μοχλούς κοινωνικής ενσωμάτωσης.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδας (2008), <<η εργασία αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα και προστατεύεται από το κράτος, που οφείλει να μεριμνά για την δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και τα άτομα με αναπηρία, χωρίς αμφιβολία έχουν το δικαίωμα να απολαμβάνουν των μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη, όπως επίσης και την συμμετοχή τους στη κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας>>.
Αναφορικά τώρα, με το πως το φύλο επηρεάζει την επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων με αναπηρία, οι γυναίκες αντιμετώπιζαν και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν, περισσότερες δυσκολίες από τους άνδρες, στο ζήτημα της επαγγελματικής αποκατάστασης και των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Ειδικότερα, τα προβλήματα αυτά μεγεθύνονται στη περίπτωση των γυναικών με Ειδικές Ανάγκες.
Αναντίρρητα θα έλεγε κανείς, πως παραδοσιακά, τα κορίτσια προετοιμάζονταν να παντρευτούν, να αποκτήσουν παιδιά και να <<υπηρετούν>> όλη την οικογένεια (δική τους και πατρική), ενώ η ύπαρξη αναπηρίας, τα καταδίκαζε σε δευτερεύοντες μόνο ρόλους, και αυτό γιατί σε πολλές περιπτώσεις, δεν ήταν σε θέση να εκπληρώσουν αυτούς τους στόχους.
Ακόμη και σήμερα, είναι πιο πιθανό για ένα κορίτσι με Ειδικές Ανάγκες, να βιώσει μεγαλύτερη κοινωνική απομόνωση απ’ ότι τα αγόρια με Ειδικές Ανάγκες, με αποτέλεσμα να μην ενθαρρυνθεί να συνεχίσει την εκπαίδευση και την κατάρτισή του σε κάποιο αντικείμενο. Επιπροσθέτως, όταν τα κορίτσια με αναπηρία λαμβάνουν κατάρτιση, πιθανότατα σε αντίθεση με τα αγόρια, να καταρτίζονται σε τομείς που δεν παρουσιάζουν προοπτικές επαγγελματικής σταδιοδρομίας.
Επίσης, όταν πλέον μια γυναίκα με κάποια μειονεξία αναζητά εργασία, φαίνεται ότι βρίσκεται σε διπλά μειονεκτική θέση, τόσο ως γυναίκα, όσο και ως άτομο με αναπηρία. Ως εκ τούτου, η απορρόφηση αυτών των γυναικών στην αγορά εργασίας, είναι χαμηλότερη απ’ αυτή των ανδρών, ενώ παράλληλα αμείβονται και με χαμηλότερους μισθούς. Γενικά από τις σχετικές έρευνες, φαίνεται ότι το φύλο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επαγγελματική ζωή των ΑμεΑ και ότι τα στερεότυπα σχετικά με το φύλο, βοηθούν τους άνδρες να οργανώσουν καλύτερα την επαγγελματική τους ζωή και να λάβουν περισσότερη κοινωνική ενίσχυση και συμπαράσταση.
Εν κατακλείδι λοιπόν, τα άτομα με διάφορες αναπηρίες, είτε είναι άνδρες είτε γυναίκες, καθίσταται ζωτικής σημασίας να ενταχθούν ισότιμα στην αγορά εργασίας, τόσο αριθμητικά, όσο και σε επίπεδο ένταξης και ευκαιριών κατάρτισης, με πρωταρχικό σκοπό την εξέλιξη στον επαγγελματικό τους κλάδο, που θα συμβάλλει καθοριστικά και στη κοινωνική τους ενσωμάτωση.
Πριν αναλυθούν οι νέες δυνατότητες που προσφέρουν οι ψηφιακές τεχνολογίες στα άτομα με αναπηρία σε σχέση με την εργασία, είναι απαραίτητο να τονιστεί πως τα τελευταία 20 χρόνια, οι εξελίξεις στη τεχνολογία, με την ανάπτυξη των νέων ψηφιακών μέσων και του διαδικτύου, έδωσαν ώθηση για έντονες αλλαγές τόσο στη θεώρηση της γνώσης, όσο και στις παιδαγωγικές θεωρίες και στην οργάνωση διεξαγωγής της εργασίας.
Οι αλλαγές αυτές, επηρέασαν και επηρεάζουν έντονα την καθημερινότητα των περισσότερων ανθρώπων και βέβαια και των ατόμων με αναπηρία. Αρχικά, εκτός από την εκπαίδευση, οι νέες τεχνολογίες (ηλεκτρονικές συσκευές και λογισμικά), βρίσκουν χρησιμότητα και στην επαγγελματική ζωή πολλών ατόμων με Ειδικές Ανάγκες. Η τεχνολογία έχει αλλάξει σε αξιοσημείωτο βαθμό τον τρόπο παραγωγής, με αποτέλεσμα να έχουν αυξηθεί τα επαγγέλματα και οι θέσεις εργασίας, που μπορούν να απασχοληθούν τα άτομα με διάφορες μειονεξίες.
Το γεγονός αυτό, οδήγησε και στη σταδιακή αλλαγή των πεποιθήσεων περί της ικανότητας εργασίας των ατόμων με αναπηρία σε διάφορες χώρες, αποτελώντας ένα σημαντικό βήμα στη διεκδίκηση περισσότερων κοινωνικών δικαιωμάτων της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας των ΑμεΑ. Αναμφίβολα, η τεχνολογική πρόοδος έχει αλλάξει σε σημαντικό βαθμό την εργασία και την έχει αποσυνδέσει σε πολλές περιπτώσεις, από την ανάγκη να παρευρίσκεται ο εργαζόμενος σε συγκεκριμένο χώρο, για συγκεκριμένο χρόνο καθημερινά.
Κατά συνέπεια, πολλές εργασίες γίνονται με ανάθεση και όχι με σταθερή εργασιακή σχέση, επιτρέποντας στον εργαζόμενο να διαχειρίζεται τον χρόνο και τον ρυθμό εργασίας, όπως αυτός κρίνει. Επιπρόσθετα, εκτός από τις διευκολύνσεις που προσφέρει η τεχνολογία, η πρόοδος στο τομέα αυτό, έχει δημιουργήσει θέσεις εργασίας, στις οποίες υπάρχουν κατηγορίες ατόμων με αναπηρίες, που μπορούν να δραστηριοποιηθούν, με πολύ μεγάλη επιτυχία μάλιστα.
Για παράδειγμα, τα άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός, σύνδρομο Asperger), στο προγραμματισμό και σε επαγγέλματα γενικότερα που απαιτούν υπομονή και παρατηρητικότητα (π.χ. λογιστές), τα άτομα με αισθητηριακές αναπηρίες (προβλήματα όρασης και ακοής), ως τηλεφωνητές και σε συναφή επαγγέλματα με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ενώ τέλος στις νοητικές αναπηρίες (π.χ. νοητική υστέρηση), σε επαγγέλματα σχετικά με το τραγούδι (π.χ. σύνθεση μελωδιών με την βοήθεια της τεχνολογίας κ.α.).
Όπως προκύπτει απ’ όλα τα παραπάνω, συνάγεται το συμπέρασμα πως τα άτομα με μειονεξίες μέσω της τεχνολογίας, ωφελούνται σε μέγιστο βαθμό σε πάρα πολλούς τομείς. Ενδεικτικά, μέσα από τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα άτομα με αναπηρία κοινωνικοποιούνται, όπως επίσης και μέσω της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης, επιτυγχάνεται αποτελεσματικά η εκπαίδευσή τους.
Συμπερασματικά λοιπόν, προκειμένου να τονιστεί, η τεράστια συμβολή της τεχνολογίας στη πρόοδο της σημερινής κοινωνίας, αποτελεί βαρύνουσας σημασίας, να επισημανθεί το ρητό του Θεωρητικού Φυσικό – Μαθηματικού, Freeman Dyson: <<Η τεχνολογία είναι δώρο Θεού. Μετά το δώρο της ζωής, είναι ίσως το μεγαλύτερο δώρο. Είναι η μητέρα των πολιτισμών, των τεχνών και των επιστημών>>.
Βογιατζής Ελευθέριος
Καθηγητής Ειδικής Φυσικής Αγωγής