Δημόσια υγεία: Η φθίνουσα πορεία ενός κεκτημένου κοινωνικού αγαθού σε καιρούς οικονομικής κρίσης Κύριο
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Άρθρα
- Εκτύπωση
Την τελευταία τριετία οι έλληνες πολίτες βιώνουν καθημερινά μία άδικη και βίαιη υποβάθμιση των υπηρεσιών υγείας, πραγματοποιούνται συνεχείς περικοπές δαπανών σε φάρμακα και εξετάσεις,
πραγματοποιούν καταργήσεις των μονάδων του ΕΟΠYΥ με συνοδές αποχωρήσεις ιατρών με εξειδικευμένες ειδικότητες, ενώ προωθείται το βρετανικό μοντέλο του ΕΣΥ με την ενίσχυση του οικογενειακού ιατρού, ενός μοντέλου από αρκετούς αμφιλεγόμενου. Κλινικές σε δημόσια νοσοκομεία τείνουν να κλείσουν ή υπολειτουργούν λόγω έλλειψης ιατρικού προσωπικού και όχι μόνο, την ώρα που χιλιάδες αξιόλογοι νέοι έλληνες γιατροί αναγκάζονται να καταφύγουν στο εξωτερικό διότι στον τόπο τους δεν υπάρχει προοπτική, ενώ απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας στερούνται στοιχειώδεις υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας. Η θλιβερή αυτή πραγματικότητα δεν περιορίζεται μόνο εντός των ελληνικών συνόρων, αλλά επεκτείνεται εν μέρει και εκτός σε άλλες χώρες σε ηπιότερο ίσως βαθμό, στις οποίες εφαρμόζονται μέτρα λιτότητας και πραγματοποιούνται μειώσεις στις κρατικές και κοινωνικές δαπάνες, προκειμένου να μειωθούν τα ελλείμματα και να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικές ως προς την οικονομία. Είναι κοινό μυστικό άλλωστε ότι όλα αυτά γίνονται με την δικαιολογία της γρήγορης εξόδου από την γενικευμένη οικονομική κρίση, προκειμένου να επιβληθεί και να συντηρηθεί ένα διεθνές τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο μιας εξαιρετικά μικρής μειοψηφίας.
Στην περίπτωση της Ελλάδας τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα διότι διακυβεύονται μεγάλα γεωπολιτικά συμφέροντα. Συνεπώς, οι νέες μορφές διακυβέρνησης που στοχευμένα και συνειδητά μας επιβάλλουν οι εταίροι και που ως τίμημα έχουν την απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας και αυτονομίας, προκειμένου να αποφευχθεί η χρεωκοπία και να περιέλθει η περιβόητη ανάπτυξη , εν τέλει , δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανέγγιχτο τον τομέα της Υγείας. Άλλωστε, τον τελευταίο καιρό ισχυρά στελέχη διαδίδουν και καλλιεργούν την άποψη ότι η διατήρηση ενός ικανοποιητικού επιπέδου υγείας με δημόσιο χαρακτήρα, αποδεικνύεται για το κράτος ζημιογόνο και συνεπώς η ευθύνη θα πρέπει να μετατοπιστεί στον ιδιωτικό τομέα που λειτουργεί με τους νόμους της ελεύθερης αγοράς.
Όμως, οι στοιχειώδεις και καλές υπηρεσίες υγείας προς όλους τους πολίτες είναι καθήκον της κοινωνίας και του κράτους και δεν αποτελεί μια απλή διαπίστωση, αλλά πρόκειται για συνταγματικό κατοχυρωμένο δικαίωμα. Η προάσπιση της Υγείας είναι κοινωνικό αγαθό και κάθε μέτρο που άμεσα ή έμμεσα τo δυσχεραίνει ή το θίγει μπορεί να θεωρηθεί αντισυνταγματικό. Το ερώτημα που πιθανόν να προκύψει είναι: «Μέσα σε αυτές τις συνθήκες σήμερα όπου καθημερινά η κοινωνία και οι πολίτες όλων των στρωμάτων της πλήττονται από σκληρά μέτρα, είναι εφικτή η εξασφάλιση του κοινωνικού χαρακτήρα της Παροχής Υπηρεσιών Υγείας;». Δυστυχώς, οι πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της Υγείας και η ψήφιση των νέων σχετικών νόμων, καταδεικνύουν ότι όχι μόνο δεν είναι εφικτή, αλλά πλέον το αγαθό της Yγείας, κινδυνεύει να εξαρτάται από ξένα ιδιωτικά συμφέροντα, ενώ ο προϋπολογισμός που θα αφορά την περίθαλψη συνεχώς θα μειώνεται και θα είναι κλειστός, προκειμένου να συγκρατηθούν οι δαπάνες.
Από την άλλη μεριά, η εκρηκτική άνοδος της ανεργίας λόγω της ύφεσης και της πτώσης της απασχόλησης και η στασιμότητα στην ανάπτυξη έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Οι ψυχικές διαταραχές, η κατάθλιψη, οι αυτοκτονίες, ο εθισμός στον αλκοολισμό και σε ουσίες που προκαλούν εξάρτηση, την τελευταία τριετία έχουν αυξηθεί αισθητά, ενώ η θνησιμότητα σε καρδιοαγγειακά νοσήματα όπως αναφέρουν έρευνες καταγράφει άνοδο. Οι επιπτώσεις όμως που αναφέρθηκαν δεν είναι ισότιμες μεταξύ των πολιτών, αλλά παρατηρείται σημαντική διακύμανση κι αυτό διότι επηρεάζονται πρωτίστως τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα τα οποία δοκιμάζονται από τις πιο ακραίες και άνισες περικοπές σε εισοδήματα, όπου βέβαια υπάρχουν. Παράλληλα, η μείωση της χρηματοδότησης των συστημάτων υγείας και η συρρίκνωση των δημόσιων δομών περίθαλψης, οξύνει επιπρόσθετα τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα στο ΕΣΥ και στη πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, δημιουργώντας τεράστιες λίστες αναμονής και επιβαρύνοντας οικονομικά τον ασθενή ο οποίος καταφεύγει στον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον, τα ελλείμματα στα νοσοκομεία έχουν επιπτώσεις και στη δωρεάν χορήγηση των ογκολογικών – χημειοθεραπευτικών φαρμάκων σε καρκινοπαθείς που είναι μια ιδιαίτερα ευπαθής ομάδα, των οποίων τα προβλήματα χρήζουν προσέγγιση και επίλυση με την αρμόζουσα ευαισθησία.
Θετικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο τοπικών αρχών και τοπικής αυτοδιοίκησης με την συνεργασία της Εκκλησία και τον εθελοντισμό αρκετών πολιτών δίνουν μια «ανάσα» στον ασφυκτικό αυτό κλοιό με την δημιουργία των Κοινωνικών Ιατρείων – Φαρμακείων και των κινήσεων αλληλεγγύης. Ανακουφίζεται έτσι σημαντική μερίδα ατόμων ανασφάλιστων και ανέργων, όμως το πρόβλημα παραμένει και θα διογκώνεται όσο οι πολίτες θα αντιμετωπίζονται ως λογιστικοί αριθμοί και όχι ως οντότητες με ανθρώπινη υπόσταση.
Συμπερασματικά, είναι φανερό ότι το ύψιστο κοινωνικό αγαθό της Υγείας και αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη ενός δημοκρατικού κράτους - που είθισται το αγαθό αυτό να είναι αυτονόητο και αδιαπραγμάτευτο - σήμερα σε καιρούς οικονομικής υποτέλειας και με ισχυρές ενδείξεις γενικευμένης ανθρωπιστικής κρίσης, καταστρατηγείται. Όντως, τις τελευταίες δεκαετίες έγιναν ανυπολόγιστες σπατάλες σε φάρμακα, σε εξετάσεις, σε νοσήλια και αναμφίβολα χρειάζεται έλεγχος, καταγραφή και λήψη μέτρων, ενώ όλοι ανεξαιρέτως έχουμε μερίδιο ευθύνης ο καθένας αυτό που του αναλογεί. Απαιτείται διαφάνεια αλλά και τιμωρία όλων αυτών που παρανόμησαν και συνεχίζουν να παρανομούν επιδιώκοντας τον εύκολο πλουτισμό έχοντας ως δούρειο ίππο την Υγεία. Όμως όλα θα πρέπει να γίνονται με γνώμονα την ποιότητα και την επάρκεια στις παροχές υγείας. Σε εποχές περιστολής δημοσίων δαπανών στον υγειονομικό τομέα, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, σύνεση και υπευθυνότητα από τους αρμόδιους, διότι κάθε σχετική απόφαση που λαμβάνεται έχει αντίκτυπο στον συνάνθρωπό μας.
Σοφία Χαρ. Αποστολοπούλου
Ιατρός Ακτινοδιαγνώστης ΜSc