10 Οκτώβρη: Παγκόσμια ημέρα για την Ψυχική Υγεία
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Υγεία
- Εκτύπωση
Η Παγκόσμια Ομοσπονδία για την Ψυχική Υγεία (World Federation for Mental Health) είναι ένας διεθνής οργανισμός ο οποίος ιδρύθηκε το 1948 για να προωθήσει σε όλα τα έθνη και τους λαούς την πρόληψη των ψυχικών και συναισθηματικών διαταραχών με την κατάλληλη φροντίδα και θεραπεία.
Για τον λόγο αυτό, το 1992 η Ομοσπονδία καθιέρωσε την 10η Οκτώβρη να γιορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας (World Mental Health Day). Στόχος αυτής της κίνησης είναι μέσα από διαφορετική θεματολογία την οποία επιλέγει κάθε χρόνο προς ενημέρωση – ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, να αφυπνίσει την συνείδηση όλων γύρω από τα ψυχικά νοσήματα καθώς και να προάγει την ψυχική υγεία.
Το θέμα που επιλέχθηκε φέτος για να αφιερωθεί στην Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2017 είναι «Η ψυχική υγεία στον εργασιακό χώρο». Όλοι γνωρίζουμε πως η εργασία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του ανθρώπου αποτελώντας μια από τις οδούς προς την προσωπική και κοινωνική καταξίωση. Ωστόσο ένα αρνητικό εργασιακό περιβάλλον είναι δυνατόν να επιφέρει δυσμενή αποτελέσματα τόσο στην υγεία των εργαζομένων όσο και στην απόδοσή τους. Χαρακτηριστικό είναι το μήνυμα που απευθύνει ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας (WFMH) Gabriel Ivbijaro για να χαιρετίσει την 25η επέτειο της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας (WMHD) αναφέροντας σχετικά ότι «χρειάζεται παγκόσμια συναίνεση για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας και ευημερίας στον χώρο εργασίας καλλιεργώντας τις καλές πρακτικές, οι οποίες θα οδηγήσουν στην δημιουργία ενός προστατευμένου εργασιακού περιβάλλοντος όπου θα διευκολύνεται η πρόσβαση στην αναζήτηση βοήθειας είτε εντός είτε εκτός του χώρου εργασίας εκείνων των ατόμων, που θα αντιμετωπίσουν θέματα ψυχικής υγείας μακριά από κοινωνικές διακρίσεις και προκαταλήψεις».
Ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον είναι πολύ σημαντικό και καθοριστικό για κάθε εργαζόμενο και επιχείρηση. Εντούτοις, συχνά παρουσιάζονται προβλήματα ψυχικής υγείας στο προσωπικό τα οποία ευθύνονται για έναν μεγάλο αριθμό απουσιών από την εργασία. Έχοντας ως δεδομένο την συσχέτιση της σωματικής και ψυχικής υγείας, η κακή ψυχολογική κατάσταση που απορρέει από το εργασιακό στρες μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά σε ένα ευρύ φάσμα σωματικών νόσων. Το παρατεταμένο εργασιακό στρες μπορεί να οδηγήσει ακόμη στην επαγγελματική εξουθένωση των εργαζομένων.
Αν θέλαμε να δώσουμε τον ορισμό της επαγγελματικής εξουθένωσης θα λέγαμε ότι πρόκειται για τα συμπτώματα σωματικής και ψυχικής εξάντλησης που παρουσιάζονται κυρίως σε επαγγελματίες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και γενικότερα σε χώρους που δημιουργούνται στενές σχέσεις μεταξύ επαγγελματιών και εξυπηρετούμενων που έχουν την ανάγκη τους.
Τα βασικά συμπτώματα που εμφανίζονται για την αναγνώριση της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι η έντονη άρνηση για την εκτέλεση της εργασίας και η έλλειψη κινήτρων, η κακή διάθεση, η αίσθηση αποξένωσης από τον εργασιακό και κοινωνικό περίγυρο καθώς και προβλήματα υγείας στα οποία περιλαμβάνονται εκδηλώσεις στρες και άγχους όπως: πονοκέφαλοι, γαστρεντερικά προβλήματα, δυσκολίες ύπνου, υπερένταση, σεξουαλική δυσλειτουργία, διαταραχές διατροφής και μυοσκελετικοί πόνοι. Οι έρευνες που έχουν γίνει επί του φαινομένου, δείχνουν ότι είναι πιο συχνό σε επαγγέλματα όπως οι γιατροί και οι νοσηλευτές ενώ σε ολόκληρο τον κόσμο το 1/3 των νοσηλευτών/τριών παρουσιάζουν συμπτώματα επαγγελματικής εξουθένωσης από την αρχή ακόμη της καριέρας τους και ο κίνδυνος να εμφανίσουν ψυχικές διαταραχές είναι πολύ υψηλός. Ακόμη οι νοσηλευτές/τριες καθώς και οι ψυχίατροι δείχνουν να έχουν τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών.
Ως βασική αιτία έκκλησης του φαινομένου θεωρείται το αποτέλεσμα της καθημερινής επαφής με τον ανθρώπινο πόνο. Τα ανθρωπιστικά επαγγέλματα όπως των γιατρών (ψυχιάτρων, παθολόγων ,οδοντιάτρων ) των νοσοκόμων , των φυσιοθεραπευτών και των κοινωνικών λειτουργών φαίνεται να πλήττονται περισσότερο.
Οι εργαζόμενοι που είναι πιο επιρρεπείς στο να εκδηλώσουν συμπτώματα επαγγελματικής εξουθένωσης είναι όσοι το εργασιακό τους αντικείμενο είναι περιορισμένο και η καθημερινή τους εργασία αποτελεί για αυτούς πλήξη και ρουτίνα, όσοι επαγγελματίες εργάζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα πολύ εντατικά και με διευρυμένο ωράριο, όσοι επιθυμούν να αναλαμβάνουν μεγάλο όγκο εργασίας και πολλές ευθύνες αλλά και άτομα με ευαίσθητη ψυχική υγεία που τα κάνει πιο ευάλωτα σε στρεσογόνες καταστάσεις.
Οι συνέπειες της επαγγελματικής εξουθένωσης εστιάζονται σε τρία επίπεδα:
α) σε οργανικό επίπεδο και περιλαμβάνει όλες τις σωματικές εκδηλώσεις όπως πόνοι, ημικρανίες, διαταραχές ύπνου κ.α.
β)σε συναισθηματικό και γνωστικό επίπεδο όπως κατάθλιψη, θυμός, ενοχές, απογοήτευση, αίσθημα της αδιέξοδης κατάστασης, επιδείνωση των προσωπικών σχέσεων κ.α. και
γ)σε επίπεδο συμπεριφοράς που περιλαμβάνει συγκρούσεις με συναδέλφους, συχνές απουσίες, αδιαφορία, παραίτηση, χαμηλή ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών και μείωση της παραγωγικότητας .
Για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της επαγγελματικής εξουθένωσης και οι εργαζόμενοι να απολαμβάνουν το αντικείμενο εργασίας τους θα πρέπει να ληφθούν μέτρα αντισταθμιστικά και οι προτεινόμενες παρεμβάσεις να αφορούν και σε ατομικό και σε οργανωτικό επίπεδο.
Σε ατομικό επίπεδο: -εκμάθηση τεχνικών χαλάρωσης -διαχείριση του χρόνου -προγράμματα σωματικής άσκησης -δημιουργία κοινωνικού υποστηρικτικού δικτύου (κοινωνικές επαφές-στήριξη)
Σε οργανωτικό επίπεδο: Οι παρεμβάσεις πρόληψης πρέπει να στοχεύουν τόσο στο άτομο και τον οργανισμό όσο και στην αλληλεπίδραση ατόμου-οργανισμού. Εδώ έχουμε τρία επίπεδα παρέμβασης : -το πρωτοβάθμιο επίπεδο, που αποβλέπει στη μείωση των πηγών έντασης και εξουθένωσης στον οργανισμό -το δευτεροβάθμιο επίπεδο, που αφορά στην εκπαίδευση για τη διαχείριση της επαγγελματικής εξουθένωσης, και το τριτοβάθμιο επίπεδο παρέμβασης, που αναφέρεται στην προώθηση της υγείας και της συμβουλευτικής στον εργασιακό χώρο.
Ιωάννα Χιώτη
Κοινωνική Λειτουργός MSc
ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
ΤΡΙΚΑΛΩΝ 183
ΤΗΛ& FAX: 24410-22310