Αγγελική Τσαγρή: "Πρώιμες ενδείξεις δυσλεξίας - επιβραδυνόμενη γλωσσική ανάπτυξη"
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Υγεία
- Εκτύπωση
Η πρώιμη διάγνωση της δυσλεξίας παίζει καθοριστικό ρόλο στη πορεία και εξέλιξη του παιδιού. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού μπορεί να υπάρξουν ενδείξεις για το ενδεχόμενο εμφάνισης δυσλεξίας, αργότερα, στο δημοτικό σχολείο.
Μια από τις πρώιμες ενδείξεις πιθανής δυσλεξίας αποτελεί η επιβραδυνόμενη γλωσσική ανάπτυξη. Η επιβραδυνόμενη γλωσσική ανάπτυξη αποτελεί μια καθυστέρηση στην αντίληψη, την επεξεργασία και την έκφραση του λόγου. Πιο συγκεκριμένα, τα εν λόγω παιδιά καθυστερούν να μιλήσουν, να μάθουν λέξεις και να κάνουν προτάσεις, ενώ η ομιλία τους μπορεί να μην είναι ευκρινής. Ο δάσκαλος της σχολικής τάξης που έρχεται καθημερινά σε επαφή με τα παιδιά μπορεί να παρατηρήσει κάποιες μικροδιαταραχές, όπως ελαφρά δυσαρθρία και φτωχό λεξιλόγιο, καθώς και κάποιες πιο βαριές μορφές.
Όπως αναφέρει και ο Στασινός (2015), όσο πιο νωρίς γίνει η εν λόγω διάγνωση, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι προοπτικές για μια αποτελεσματική και εξατομικευμένη παρέμβαση στο σχολείο. Η πρώιμη διάγνωση βασίζεται κυρίως στην παρατήρηση ενδείξεων, ήδη από τη βρεφική ηλικία του παιδιού, οι οποίες και το εντάσσουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου, χωρίς να υπάρχει, όμως, η βεβαιότητα ύπαρξης δυσλεξίας.
Μία τέτοια ένδειξη της οικείας διαταραχής ενδέχεται να είναι η επιβράδυνση της γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού, καθώς σχετικές έρευνες αποδεικνύουν πως τα περισσότερα παιδιά με δυσλεξία αντιμετώπισαν δυσκολίες κατά την πρόσκτηση της μητρικής τους γλώσσας και γενικότερα δεν ανταποκρίνονται στις γλωσσικές δεξιότητες της ηλικίας τους (Στασινός, 2015). Επομένως τα παιδιά αυτά καθυστερούν να προφέρουν τις πρώτες τους λέξεις, να σχηματίσουν ολοκληρωμένες προτάσεις, ενώ δυσκολεύονται περισσότερο, σε σχέση με τους συνομηλίκους τους, στη σωστή προφορά και άρθρωση των λέξεων (Αναστασίου, 1998). Παράλληλα, ενδέχεται να είναι επιβραδυμένη η επεξεργασία και η σωστή έκφραση του λόγου.
Στην επιβραδυνόμενη γλωσσική ανάπτυξη ενδέχεται να οφείλεται η σύγχυση φθόγγων, συλλαβών και λέξεων που αντιμετωπίζουν ορισμένοι μαθητές, τα γραμματικά και συντακτικά λάθη στα οποία υποπίπτουν κατά τον προφορικό λόγο, καθώς και η αδυναμία να εκφραστούν ολοκληρωμένα (Αναστασίου, 1998).
Η αναγνωστική και ορθογραφική ηλικία του παιδιού με δυσλεξία δεν είναι ίδια, δεν αντιστοιχεί και δε συμβαδίζει με την αντίστοιχη ηλικία των συμμαθητών του. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί κάνει συνεχώς απρόσμενα, διαδοχικά και συστηματικά λάθη, παρόλο που το νοητικό επίπεδο είναι ίδιο (ορισμένες φορές και ανώτερο) με τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του. Ουσιαστικά δυσκολεύεται να διαβάσει, να γράψει, να οπτικοποιήσει συγκεκριμένα γραπτά σύμβολα και να τα αντιστοιχήσει με τ’ ανάλογα φωνήματα, παρά το γεγονός ότι έχει φτάσει ο χρόνος, ώστε τέτοιες διαδικασίες να αποτελούν ρουτίνα και να γίνονται με αυτοματοποιημένο τρόπο. Παράλληλα δυσκολεύεται να επεξεργαστεί και να αναλύσει τις λέξεις στα συνθετικά τους, με αποτέλεσμα να υποκαθιστά, να αφαιρεί ή να προσθέτει γράμματα και συλλαβές. Πολλές φορές ο αναγνωστικός του λόγος τείνει να είναι συγκεγχημένος, άχρωμος, άτονος και ¨ξύλινος¨ χωρίς να κατανοεί τα όσα διαβάζει.
Παραδείγματα από τη σχολική τάξη είναι:
Κατά τα νηπιακά του χρόνια το παιδί δεν μπορεί να εξιστορήσει γεγονότα με μία λογική αλληλουχία. Συγχέει γράμματα μέσα στη λέξη, για παράδειγμα «συμματητής» αντί για «συμμαθητής», «σταστάρα» αντί για «τσατσάρα» ή ακόμα και ομόηχες λέξεις. Επίσης, μπορεί να εμφανίσει δυσκολία στον συντονισμό κάποιων πράξεών του, για παράδειγμα να κόβει ένα χαρτί με ψαλιδάκι, να τραγουδάει και να περπατάει, να δένει τα κορδόνια των παπουτσιών του, να κουμπώνει τα κουμπιά της ζακέτας του κτλ.
Κατά τα πρώτα σχολικά του χρόνια, ένα παιδί με δυσλεξία μπορεί να εμφανίσει δυσκολίες σε αλληλοδιαδοχικές κινήσεις, όπως είναι για παράδειγμα το ντύσιμο και το γδύσιμό του, ή ακόμα και να συγχέει έννοιες, όπως το δεξιά- αριστερά, εδώ- εκεί, πριν- μετά, κάτω-κάτω, κτλ.
Το παιδί με δυσλεξία καθυστερεί πολύ να κάνει τις εργασίες του σχολείου στο σπίτι. Εμφανίζει αρκετά προβλήματα στον γραπτό του λόγου, όπως είναι για παράδειγμα η αδυναμία της σωστής αντιγραφής γραμμάτων ή λέξεων, δεν μπορεί να αποτυπώσει τις σκέψεις του γραπτά (δυσκολεύεται ακόμα και στη γραφή του ονόματός του), κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη, δεν χρησιμοποιεί σημεία στίξης και τόνους, παραλείπει γράμματα, δεν γράφει πάνω στις γραμμές του τετραδίου του και αρκετές φορές ο γραφικός του χαρακτήρας γίνεται δυσνόητος και τέλος εμφανίζει πολλά λάθη κατά τη διαδικασία της αντιγραφής από τον σχολικό πίνακα στο τετράδιό του.
Βιβλιογραφικές Αναφορές
• Αναστασίου Δ. (1998). Δυσλεξία: Θεωρία και Έρευνα, Όψεις πρακτικής. Αθήνα: Ατραπός.
• Στασινός, Δ. (2015). Ψυχολογία του λόγου και της γλώσσας. Αθήνα: Gutenberg.
Τσαγρή Αγγελική
Ειδική Παιδαγωγός,
ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
Στα πλαίσια της διαρκούς πρόληψης και εξυπηρέτησης των ενδιαφερόμενων, ενημερώνουμε πως στην Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Καρδίτσας, του Φιλανθρωπικού Οργανισμού «Αποστολή» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, που στεγάζεται στη Γρηγορίου Λαμπράκη 4 στον πρώτο όροφο, λειτουργεί νέο τμήμα Παιδιών και εφήβων. Απαρτίζεται από Παιδοψυχίατρο, Παιδοψυχολόγο, Ειδική Παιδαγωγό και Κοινωνική Λειτουργό.
Τα γραφεία της Κινητής Μονάδας λειτουργούν καθημερινά από Δευτέρα μέχρι και Παρασκευή από τις 8:00 το πρωί μέχρι τις 9:00 το βράδυ. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να καλείται στο 24410-22310.