Χριστίνα Τρελλοπούλου: "Έμφυλη βία" Κύριο
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Υγεία
- Εκτύπωση
Βία είναι οποιαδήποτε πράξη επιθετικότητας η οποία προκαλεί ή δύναται να προκαλέσει σωματική ή ψυχική βλάβη και ζημία σε ένα άλλο πρόσωπο, ζώο ή αντικείμενο.
Υπάρχουν πολλά είδη βίας: Η ενδοοικογενειακή βία. η βία στην εργασία, η συστηματική επίμονη παρακολούθηση (Stalking), η ενδοσχολική βία (Bulling), σωματεμπορία (Trafficking), η κάθε μορφή βίας μέσα στην κοινωνία (πολιτική, οικονομική, θρησκευτική, σεξουαλική, κλπ.)
Η έμφυλη βία είναι οποιαδήποτε επιβλαβής ενέργεια βασίζεται στο φύλο και είναι δυνατό να πλήξει τη σωματική ή ψυχική ακεραιότητα του ατόμου. Ήδη από το παρελθόν, υπήρξε ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Επικράτησε η αντίληψη του γυναικείου φύλου ως "αδύναμου". Ο άντρας κυριάρχησε δεδομένης της σωματικής του δύναμης, και συνεπώς απέκτησε κοινωνική ισχύ. Δυστυχώς ακόμα και στις μέρες μας σε πολλές χώρες, πολλές γυναίκες είναι υποψήφια θύματα, ανεξαρτήτως ηλικίας, κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου και πολιτιστικού υποβάθρου.
Η βία κατά των γυναικών αποτελεί πρόβλημα δημόσιας πολιτικής. Όλες οι χώρες ανά τον κόσμο θεσπίζουν κανόνες και νόμους. Στόχος είναι η πρόληψη του εγκλήματος, η προστασία των θυμάτων και η τιμωρία των δραστών. Ωστόσο, κάποιες πράξεις βίας κατά των γυναικών όπως ο ακρωτηριασμός γεννητικών οργάνων, οι εξαναγκαστικοί γάμοι, κλπ, γίνονται ακόμα και στις μέρες μας αποδεκτές από διάφορους πολιτισμούς ανά τον κόσμο. Στην Ελλάδα η έμφυλη βία, σε οποιαδήποτε μορφή της, συνιστά ποινικό αδίκημα και τιμωρείται αυστηρά από το νόμο.
Οι βασικές μορφές έμφυλης βίας είναι η ψυχολογική, η σωματική, η σεξουαλική και η οικονομική.
Η ψυχολογική βία είναι λεκτική ή μη λεκτική και μπορεί να γίνει με συνειδητό ή μη τρόπο. Η λεκτική επίθεση εκδηλώνεται με ύβρεις, φωνές , υποτιμητικά σχόλια, ταπείνωση. Ο συναισθηματικός εκφοβισμός με τη μορφή απειλών και τρομοκρατίας, καθώς και η έλλειψη ελευθερίας με τη μορφή της απομόνωσης ή της εγκατάλειψης, αποτελούν επίσης ψυχολογική βία. Η ψυχολογική βία συνήθως είναι η αρχή για τη σωματική, σεξουαλική ή οικονομική κακοποίηση η οποία συχνά έπεται.
Η σωματική βία περιλαμβάνει επιθετικές συμπεριφορές που προκαλούν τραυματισμό. Χτυπήματα, σπρωξιές, γροθιές, κλωτσιές, επιθέσεις με αντικείμενα, σπάσιμο μελών, στέρηση βασικών αναγκών όπως τροφή και νερό. Η σωματική κακοποίηση μπορεί να προκαλέσει σωματικές κακώσεις ακόμα και θάνατο.
Η σεξουαλική βία σχετίζεται με οποιαδήποτε μορφή μη συναινετικής σεξουαλικής επαφής ή λεκτικής προσβολής. Περιλαμβάνει πράξεις όπως ο βιασμός, η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας ή όπου αλλού, η σωματεμπορία (Trafficking)., κλπ.
Η οικονομική βία, σχετιζόμενη με την έμφυλη βία, ασκείται συνήθως μέσα στην οικογένεια και σχετίζεται με την άρνηση πόρων ή ευκαιριών στην εργασία, την εκμετάλλευση οικονομικών πόρων για προσωπικούς σκοπούς, την απαγόρευση πρόσβασης σε βασικά αγαθά ή τραπεζικούς λογαριασμούς. Σε αυτές τις περιπτώσεις η οικονομική βία έχει ως αποτέλεσμα την οικονομική καταστροφή της γυναίκας.
Όλες οι μορφές βίας που αναφέρθηκαν παραπάνω έχουν σοβαρές συνέπειες σε σωματικό, ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Η έμφυλη βία βλάπτει τη σωματική υγεία του θύματος. Σωματικές βλάβες όπως κατάγματα, αναπηρία, οποιαδήποτε δυσμορφία ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, κλπ, μπορούν συχνά να προκληθούν από την άσκηση σωματικής βίας. Το άτομο κινδυνεύει να χάσει την ίδια του τη ζωή. Σοβαρός, ωστόσο, φαίνεται να είναι και ο συναισθηματικός κλονισμός της υγείας. Η βία και η κακοποίηση είναι δυνατό να οδηγήσει σε αυτοκτονία, σε αυτοτραυματική ή αυτοτιμωρητική συμπεριφορά, σε μειωμένη αυτοεκτίμηση, σε αίσθημα κατωτερότητας, σε ανασφάλεια, σε φόβο, σε θυμό προς τους άλλους και τον εαυτό του, σε απόγνωση, και σε στρες. Όλα αυτά συχνά οδηγούν σε σοβαρή ψυχοπαθολογία όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχή ματατραυματικού στρες, διαταραχή ύπνου, κλπ. Κοινωνικά το άτομο αισθάνεται ότι στιγματίζεται και αυτό μπορεί να το οδηγήσει στην απομόνωση από φίλους, συγγενείς ή το εργασιακό του περιβάλλον. Δυσκολεύεται να διατηρήσει τις υπάρχουσες κοινωνικές του σχέσεις και αποφεύγει τη δημιουργία νέων.
Συχνά τα θύματα βίας δυσκολεύονται να τερματίσουν μια βίαιη σχέση. Αισθάνονται ότι τα βίαια περιστατικά ήταν μεμονωμένα και δεν θα επαναληφθούν. Φοβούνται να ζητήσουν βοήθεια και κατηγορούν τον εαυτό τους για την επιθετικότητα που δέχτηκαν. Η βίαιη συμπεριφορά, όμως, ανακυκλώνεται και όλο αυτό γίνεται ένας φαύλος κύκλος. Ο ψυχολόγος μπορεί να αντιληφθεί μια νοσηρή κατάσταση που οφείλεται στην βία και να παρέχει την κατάλληλη βοήθεια. Οι ειδικοί ψυχικής υγείας παραπέμπουν περιστατικά σε δομές ψυχικής, σωματικής και νομικής προστασίας και παρέχουν συμβουλευτική ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε θύματα ή και θύτες.
Τα προβλήματα βίας δεν αφορούν μια γυναίκα μεμονωμένα, αλλά είναι αποτέλεσμα οικογενειακών και κοινωνικών συγκρούσεων. Η συμβουλευτική με την οπτική του φύλου στοχεύει στην ενδυνάμωση της γυναίκας με στόχο την αποδέσμευσή της από άσχημα και ενοχικά συναισθήματα ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνει τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις προστατεύοντας την ψυχική και σωματική της ακεραιότητα.
Η Ελλάδα σήμερα διαθέτει πολλές υποστηρικτικές υπηρεσίες για το θέμα της έμφυλης βίας. Η Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων διαθέτει Τηλεφωνική Γραμμή SOS: 15900, 24ωρης Πανελλαδικής Εμβέλειας. Η γραμμή αυτή παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής σε θέματα έμφυλης βίας και στελεχώνεται από ψυχολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες. Υπάρχουν επίσης 41 Συμβουλευτικά Κέντρα και 21 Ξενώνες Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών. Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.) με Τηλεφωνική Γραμμή SOS: 197, το Α21 κατά της σωματεμπορίας με Γραμμή: 1109, κλπ. Τέλος, το ΚΕΘΙ (Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας), το ΔΙΟΤΙΜΑ (Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών), κλπ, συμβάλουν σημαντικά στην πρόληψη και την καταστολή της έμφυλης βίας στην χώρα μας.
Χριστίνα Τρελλοπούλου
Ψυχολόγος του Κέντρου Κοινότητας Βραγκιανών Δήμου Αργιθέας