Χριστίνα Τρελλοπούλου: "Αλκοολισμός - Παράγοντες εθισμού - Απεξάρτηση"
- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Κατηγορία Υγεία
- Εκτύπωση
Το αλκοόλ είναι μια ουσία στην οποία οποιοσδήποτε έχει εύκολη πρόσβαση και μπορεί νόμιμα να καταναλώσει.
Συχνά πίνουμε σε νυχτερινά κέντρα, σε συγκεντρώσεις με φίλους, σε γιορτές . Μπορούμε να πιούμε είτε μόνοι, είτε με παρέα. Η κατανάλωση αλκοόλ είναι σύνηθες φαινόμενο χωρίς να υπάρχει διαχωρισμός σε ηλικία, φύλο, φυλή ή κοινωνική θέση. Ωστόσο, όταν το αλκοόλ καταναλώνεται σε μεγάλη ποσότητα συχνά προκαλεί εθισμό, εξάρτηση. Η εξάρτηση αυτή μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρή με αποτέλεσμα την έλλειψη ελέγχου από τον χρήστη.
Αρκετοί νομίζουν και ισχυρίζονται ότι με την κατανάλωση αλκοόλ βελτιώνεται η κοινωνικότητά και η σεξουαλικότητά τους. Αποκτούν θάρρος έκφρασης και γίνονται αποδεκτοί από κοινωνικές ομάδες. Άλλοι το σχετίζουν με έναν αποτελεσματικό τρόπο διαφυγής από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Διαπιστώνουν τη βελτίωση της ψυχικής τους διάθεσης, την ευφορία και τη χαλάρωση που είναι δυνατό να τους προσφέρει.
Δυστυχώς όμως, τίποτα από τα παραπάνω δεν έχει διάρκεια, αλλά διακρίνεται από μια παροδικότητα που μπορεί να οδηγήσει στην ανάγκη του ατόμου για συχνή επανάληψη. Έτσι η ανάγκη διαφυγής μέσω του αλκοόλ οδηγεί αναπόφευκτα σε έναν φαύλο κύκλο κατανάλωσης με αποτέλεσμα την εξάρτηση από αυτό.
Ο εθισμός στο αλκοόλ οφείλεται σε βιολογικά, ψυχολογικά και κοινωνικο-πολιστισμικά αίτια.
Από βιολογική άποψη είναι γεγονός ότι η εγκεφαλική λειτουργία του εκάστοτε οργανισμού, συνδέεται και με διαφορετική εξάρτηση -π.χ αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, τζόγος. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος βιολογικά είναι προγραμματισμένος να επαναλαμβάνει συμπεριφορές που του προκαλούν ευχαρίστηση -φαγητό, έρωτας, κλπ. Ο φαύλος κύκλος της εξάρτησης σχετίζεται άμεσα με αυτή την εγκεφαλική λειτουργία, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να γίνεται ευάλωτος στην κατανάλωση αλκοόλ ακόμα κι αν αυτή αποδεικνύεται βλαβερή για τον ίδιο, εμμένοντας στην επανάληψή της μόνο και μόνο επειδή του προκαλεί ευχαρίστηση, έστω και παροδική.
Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, τα ψυχολογικά αίτια του εθισμού σχετίζονται με τη μείωση του στρες, την ανακούφιση από την ανία και την αίσθηση της ευχαρίστησης. Ευαλωτότητα παρουσιάζουν οι άνθρωποι εκείνοι που δε διαθέτουν πολλές και ποικίλες ικανότητες στην αντιμετώπιση των δυσάρεστων συναισθημάτων. Τα άτομα αυτά δεν έχουν αναπτύξει ισχυρές άμυνες, παρουσιάζουν μειωμένη αυτοεκτίμηση και φτωχό ρεπερτόριο στις στρατηγικές αντιμετώπισης δυσάρεστων καταστάσεων ή καταστάσεων υψηλής επικινδυνότητας. Δεν είναι λίγα, ωστόσο, τα περιστατικά αλκοολισμού που προέρχονται από ψυχολογικές ασθένειες.. Ψυχολογικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές και οι διαταραχές της προσωπικότητας παρουσιάζουν μεγάλη συννοσηρότητα με τον εθισμό. Τα άτομα αυτά καταφεύγουν στο αλκοόλ όταν διαπιστώνουν ότι η χρήση του, τους προκαλεί έστω μια προσωρινή ανακούφιση από όλα αυτά τα δυσάρεστα συναισθήματα που βιώνουν εξαιτίας της διαταραχής.
Το κοινωνικό περιβάλλον μπορεί να γίνει αιτία για την κατάχρηση. Κοινωνικές ομάδες που κάνουν αποδεκτό το ποτό, συχνά προτρέπουν τα μέλη τους στην κατανάλωση ώστε να γίνουν αποδεκτά από αυτή. Τη μεγαλύτερη επιρροή όμως ασκεί η οικογένεια καθώς μέσα από αυτή συντελείται η διαμόρφωση της κοινωνίας από γενιά σε γενιά. Δεν είναι λίγα τα περιστατικά μίμησης των παιδιών απέναντι στις συμπεριφορές των γονέων που θα οδηγήσουν αναπόφευκτα στη συνέχιση της κατάχρησης.
Τα προβλήματα από τη χρήση αλκοόλ ξεκινούν πολύ νωρίς, πριν ακόμα οι χρήστες φτάσουν σε σοβαρό σημείο εξάρτησης. Δυστυχώς οι περισσότεροι λανθασμένα πιστεύουν ότι μπορούν να ελέγξουν τον εθισμό τους και δεν χρειάζεται να ανησυχούν καθώς δεν θεωρούν τους εαυτούς τους "αλκοολικούς". Η επιστήμη της ψυχολογίας μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες να αναπτύξουν επαρκή κίνητρα ενισχύοντας την αντίστασή τους σε ανθυγιεινές συμπεριφορές, όπως η κατανάλωση αλκοόλ. Οι ψυχολόγοι δύνανται με τη χρήση εξειδικευμένων τεχνικών να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση του ατόμου, να αλλάξουν τα υπάρχοντα γνωστικά σχήματα και συνεπώς τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τον κόσμο και τους άλλους. Μπορεί επίσης να το βοηθήσει να δημιουργήσει ισχυρές στρατηγικές αντιμετώπισης των προβλημάτων του οι οποίες θα έχουν διάρκεια καθώς δεν θα απαιτούν την παρουσία του αλκοόλ, αλλά θα βασίζονται στις ιδιαίτερες ψυχικές του δυνάμεις.
Χριστίνα Τρελλοπούλου
Ψυχολόγος του Κέντρου Κοινότητας Βραγκιανών Δήμου Αργιθέας